Khung Cảnh Chiều Buông và Dáng Hình Trầm Ngâm
Bức ảnh ghi lại khoảnh khắc bác sĩ Nguyễn Như Thạch ngồi một mình bên hiên nhà gợi lên một không gian tĩnh lặng, nơi thời gian dường như ngưng đọng để nhường chỗ cho những dòng suy tư sâu lắng. "Hiên vắng" không chỉ là một không gian vật lý thiếu vắng bóng người, mà còn là một cõi riêng, một khoảng lặng cần thiết cho tâm hồn chiêm nghiệm. Dáng vẻ trầm ngâm của người trong ảnh, với ánh nhìn có lẽ hướng nội nhiều hơn là ngoại cảnh, hé lộ một thế giới nội tâm phong phú đang diễn ra. Trong sự tĩnh mịch của buổi chiều buông, hình ảnh một người trí thức lặng lẽ đối diện với chính mình, với những suy tư về cuộc đời và thời cuộc, trở nên thật đậm nét. Chính những khoảnh khắc đơn độc như vậy thường là lúc những ý tưởng lớn lao được thai nghén, những cảm xúc chân thật nhất được soi tỏ. Sự tĩnh lặng của không gian bên ngoài dường như tương phản và đồng thời làm nổi bật sự vận động không ngừng của thế giới tinh thần bên trong con người ấy.
Con Người Đa Tài: Y Thuật và Văn Chương
Chân dung bác sĩ Nguyễn Như Thạch hiện lên không chỉ qua dáng vẻ bề ngoài mà còn qua sự nghiệp và những đam mê của ông. Là một chuyên gia trong lĩnh vực ngoại thần kinh và cơ xương khớp, những ngành y học đòi hỏi sự chính xác, kiến thức uyên thâm và một tinh thần thép, ông đã cống hiến tài năng để chữa bệnh cứu người. Song song với con đường khoa học đầy thử thách ấy là một tâm hồn nghệ sĩ, một tình yêu sâu đậm với lịch sử và văn chương. Việc ông chọn bút hiệu "Bác sĩ nhà quê" để ký dưới những tác phẩm thơ văn của mình mang một ý nghĩa đặc biệt. "Bác sĩ" khẳng định trí tuệ và chuyên môn, trong khi "nhà quê" lại gợi lên sự giản dị, gần gũi, một tấm lòng mộc mạc và sự gắn bó với những giá trị cốt lõi, bình dị của cuộc sống. Sự kết hợp này không hề mâu thuẫn mà trái lại, nó phác họa nên một nhân cách toàn diện: một nhà khoa học với trái tim của một nghệ sĩ, một người trí thức không xa rời cội nguồn và những tình cảm chân phương. Chính sự giao thoa giữa y thuật và văn chương đã tạo nên một chiều sâu độc đáo trong cách ông nhìn nhận cuộc đời, làm phong phú thêm những trải nghiệm và cảm xúc để rồi chắt lọc thành thơ ca. Có thể thấy, việc chữa lành những vết thương thể xác cho con người dường như song hành với việc ông dùng văn chương để chạm đến và xoa dịu những góc khuất của tâm hồn.
Nỗi Niềm Gia Đình và Dòng Chảy Thời Gian
Khoảnh khắc ngồi một mình bên hiên vắng của bác sĩ Thạch còn mang những sắc thái riêng tư, gắn liền với hoàn cảnh gia đình. Người con đang du học nơi xứ người, người vợ tận tụy với công việc mưu sinh – những yếu tố này tạo nên một bối cảnh thường thấy trong nhiều gia đình trí thức ở một giai đoạn nhất định của cuộc đời. Sự vắng mặt tạm thời của những người thân yêu không hẳn là nỗi cô đơn trống trải, mà có thể là một khoảng lặng để những yêu thương, những tự hào và cả những lo lắng nhẹ nhàng có dịp lắng đọng. Đó là niềm tự hào về người con đang vươn ra biển lớn học hỏi, là sự thấu hiểu và chia sẻ với người bạn đời đang miệt mài với sự nghiệp. Trong dòng chảy của thời gian, khi con cái trưởng thành và có con đường riêng, khi những guồng quay của cuộc sống vẫn tiếp diễn, những phút giây một mình như thế này trở nên quý giá. Nó cho phép con người đối diện với những đổi thay, chiêm nghiệm về những gì đã qua và hướng về tương lai với một tâm thế bình thản và sâu sắc hơn. "Hiên vắng" lúc này trở thành một không gian của ký ức, của tình thương và của sự kết nối vô hình với những người thân yêu dù họ không ở cạnh bên.
Lời Gửi Gắm Đến Bằng Hữu Trí Thức
Vượt lên trên câu chuyện của một cá nhân, hình ảnh và tâm tư của bác sĩ Nguyễn Như Thạch bên hiên vắng có thể xem như một "tiếng lòng" gửi gắm đến giới trí thức lớn tuổi cùng thời. Nhiều người trong thế hệ của ông có lẽ cũng đang trải qua những khoảnh khắc tương tự: những phút giây chiêm nghiệm sau nhiều năm cống hiến cho sự nghiệp, những thay đổi trong cấu trúc gia đình khi con cái đã lớn khôn, và một đời sống nội tâm vẫn không ngừng phong phú bởi tri thức và những rung động với văn hóa nghệ thuật. Bức chân dung của một bác sĩ uyên bác, một nhà thơ với bút danh mộc mạc, một người chồng, người cha trong khoảnh khắc trầm tư có sức gợi mở lớn. Nó nói lên vẻ đẹp của sự uyên bác đi liền với khiêm tốn, giá trị của những đam mê tinh thần song hành cùng trách nhiệm nghề nghiệp, và sự sâu lắng của những tình cảm gia đình. Đây là một lời nhắn nhủ về sự trân quý những khoảng lặng của cuộc đời, nơi con người có thể tìm thấy sự bình yên, tiếp tục nuôi dưỡng đời sống trí tuệ và tinh thần, đồng thời cảm nhận sâu sắc hơn những mối dây liên kết với gia đình và cộng đồng. Đó cũng là sự khẳng định giá trị của một thế hệ đã và đang đóng góp không ngừng cho xã hội bằng cả khối óc và trái tim.
Người ngồi bên hiên vắng (1)
Hiên chiều bóng ngả
Một mình lặng im
Mắt nhìn xa thẳm
Nỗi niềm kiếm tìm
Dao thầy thuốc giỏi
Vần thơ quê nhà
Sử văn nghiền ngẫm
Đời người bao la.
Con xa du học
Vợ bận mưu sinh
Chiều buông hiu quạnh
Lắng lòng một mình.
Gửi người cùng lứa
Bao mùa nắng mưa
Tâm tư còn đó
Dẫu chiều đã trưa.
Người ngồi bên hiên vắng (2)
Nguyễn Như Thạch ngồi đây
Bên hiên vắng một mình
Mắt nhìn xa xăm quá
Nghĩ gì trong lòng anh?
Vợ con vắng nhà rồi
Con du học trời Tây
Vợ lo nghề Nha Y
Thạch ngồi tựa hiên mây
Thơ văn bạn đã viết
Lịch sử bạn đã tường
Xương khớp nghề đã rõ
Mà lòng vẫn vấn vương
Nhà quê bác sĩ Thạch
Tiếng lòng gửi tri âm
Tuổi già tóc pha sương
Hiên vắng bóng chiều hôm
