- Chiều 16/12, HĐXX đã tiến hành luận tội và tuyên phạt bị cáo Dương Chí Dũng và Mai Văn Phúc tử hình trong vụ án nghiêm trọng xảy ra tại Vinalines. | XEM CÁO TRẠNG TẠI ĐÂY |
Sau 3 ngày xét xử và hơn 1 ngày nghị án, chiều 16/12, HĐXX đã tiến hành tuyên án vụ Cố ý làm trái gây hậu quả nghiêm trọng và Tham ô xảy ra tại Tổng CTy Hàng Hải VN (Vinalines).
1. Dương Chí Dũng: (SN 1957, cựu Chủ tịch HĐQT Vinalines): tử hình tội tham ô tài sản và 18 năm tù cho tội Cố ý làm trái về quản lý kinh tế gây hậu quả nghiêm trọng. Tổng hợp hình phạt cả 2 tội là Tử hình.
Tiếp tục tạm giam để đảm bảo thi hành án.
2. Mai Văn Phúc: (SN 1957, cựu Tổng GĐ Vinalines): tử hình tội tham ô tài sản và 18 năm tù cho tội Cố ý làm trái về quản lý kinh tế gây hậu quả nghiêm trọng. Tổng hợp hình phạt cả 2 tội là Tử hình.
Tiếp tục tạm giam để đảm bảo thi hành án.
3. Trần Hải Sơn: (SN 1960, cựu Tổng GĐ Cty TNHH sửa chữa tàu biển Vinalines): 14 năm cho tội Tham ô tài sản và 8 năm tù tội cố ý làm trái, tổng cộng là 22 năm.
4. Trần Hữu Chiều: (SN 1952, cựu Phó Tổng GĐ Tổng cty Hàng hải Việt Nam): 10 năm - 9 năm tù, tổng là 19 năm.
5. Bùi Thị Bích Loan: (SN 1963, cựu Kế toán trưởng Vinalines): 4 năm tù (tính từngày 25/2/2012).
6. Mai Văn Khang: (SN 1958, cựu Phó Tổng GĐ Cty TNHH một thành viên Vận tải viễn dương Vinashin (thuộc Tổng Cty Hàng hải Việt Nam): 7 năm tù.
7. Lê Văn Dương: (SN 1970, Đăng kiểm viên – Cục Đăng kiểm Việt Nam): 7 năm tù (tính từ ngày 25/7/2012).
8. Huỳnh Hữu Đức: (SN 1965, cựu Phó chi cục trưởng Chi cục hải quan Vân Phong, tỉnh Khánh Hòa): 8 năm tù (tính từ ngày 25/7/2012).
9. Lê Ngọc Triện: (SN 1964, cựu Đội trưởng Đội nghiệp vụ Chi cục hải quan Vân Phong): 8 năm tù (tính từ ngày 25/7/2012).
10. Lê Văn Lừng: (SN 1959, cán bộ Chi cục hải quan Vân Phong): 8 năm tù (tính từ ngày 25/7/2012).
*Phần tường thuật phiên tòa:
14h: Các bị cáo đã chờ đông đủ trước tòa. Bị cáo Dương Chí Dũng nhìn vẫn bình thản trước giờ tuyên án, ngồi sau là ông Phúc nhìn khá căng thẳng, thỉnh thoảng thở dài.
14h:35: HĐXX bắt đầu làm việc, tóm tắt hành vi phạm tội của các bị cáo với 2 tội danh trên. Cả phiên tòa yên lặng đứng lắng nghe. Bị cáo Chiểu và bị cáo Loan vì sức khỏe nên được HĐXX cho phép ngồi để nghe tuyên án.
 Phiên tòa tuyên án vụ Dương Chí Dũng và các đồng phạm.  |
| Hội đồng xét xử trong phần tuyên án vụ Dương Chí Dũng. |
HĐXX nhận thấy đủ cở sở kết luận hành vi của các bị cáo như sau:
- Đối với hành vi cố ý làm trái gây hậu quả nghiêm trọng:
Ngày 9/2/2006, Dũng ký văn bản gửi Bộ GTVT đề nghị bổ sung dự án nhà máy sửa chữa tàu biển phía Nam vào quy hoạch. Bộ GTVT sau đó đã có văn bản gửi Thủ tướng chấp thuận về nguyên tắc cho chủ trương này. Tiếp đó, theo quy định, Bộ sẽ phải cập nhật dự án này vào quy hoạch ngành.
Thủ tướng sau đó cũng đồng ý vấn đề này nhưng yêu cầu Bộ cập nhật quy hoạch, báo cáo lại Thủ tướng.
Dù chưa được chính thức đồng ý, nhưng ngày 3/5/2007, Phúc đã ký quyết định lập BQLDA nhà máy sửa chữa tàu biển này do Trần Hữu Chiều làm Trưởng ban với tổng mức đầu tư trên 3.000 tỷ đồng.
Có sở xác định trách nhiệm chính thuộc về Dũng, Phúc và Chiều.
- Về xác định ụ 83M. là tàu biển, phương tiện tàu biển: Không có cơ sở chấp nhậnụ nổi 83M. không phải là tàu biển để loại bỏ trách nhiệm của các bị cáo liên quan.
Vinalines khẳng định tiền thất thoát là của Nhà Nước, số tiền này đã được Vinalines đưa vào quyết toán năm. Nhẽ ra phải gửi thông báo chào thầu, chào hàng cạnh tranh theo quy định.
Tuy nhiên, Vinalines không có thông báo chào thầu chỉ quyết định khảo sát món hàng của Nga rao bán.
Tại cảng Nakhodka (Nga), đoàn khảo sát chỉ làm việc với GĐ Cty AP Goh Hoon Seow mà không làm việc trực tiếp với chủ sở hữu trong khi giá phía Nga đưa rađàm phán chỉ dưới 5 triệu USD.
Biết ụ nổi cũ, đã dừng phân cấp, nhưng Dương Chí Dũng vẫn chỉ đạo mua bằngđược ụ nổi.
Dũng và Phúc vẫn chỉ đạo lập báo cáo để mua bằng được ụ nổi 83M. Theo đó Dương đã lập báo cáo không đúng thực tế. Sơn và Khang đã soạn thảo báo cáo không trung thực; không phản ánh chính xác tình trạng của ụ nổi 83M.
- Dũng, Phúc có vai trò chủ mưu:
Quan điểm của người bào chữa nói Khang chỉ là người phiên dịch, nhưng xácđịnh tiếp nhận ý chí của người chủ mưu về việc mua và ký quyết định mua ụ nổi.
Dù biết ụ nổi 83M. đã cũ, nhưng Phúc đã ký tờ trình, đề nghị phê duyệt mua ụnổi. Sau đó, Dũng phê duyệt việc mua ụ nổi với giá 14,5 triệu USD với phương thức mua rồi sửa chữa, sau đó lai dắt về Việt Nam.
Tiếp đó, Dũng lại điều chỉnh tổng mức đầu tư lên 19,5 triệu USD (giá ụ nổi là 9 triệu USD) do thay đổi phương thức vận chuyển, đưa lên tàu nâng trọng tải lớnđưa về Việt Nam. Các thành viên của HĐQT được thông báo là ụ nổi đủ điều kiện đểmua nên hành vi sai phạm xác định là của bị cáo Dũng và Phúc.
Về việc thanh toán thương vụ mua bán ụ nổi 83M, kế toán trưởng Bùi Thị Bích Loan được xác định, bị cáo biết Vinalines không cung cấp đầy đủ thủ tục mua ụnổi (18 loại giấy tờ) nhưng vẫn quyết định chuyển tiền ký quỹ (900.000 USD) cho công ty AP.
Khoản 8,1 triệu USD còn lại, dù không đủ thủ tục, hồ sơ thanh toán còn nhiều khiếm khuyết, đáng ra Loan phải báo cáo Bộ GTVT về việc này. Tuy nhiên, Loan duyệt chi mà không ký vào mục kế toán trưởng theo quy định.
Việc mua bán này đã gây thiệt hại gần 367 tỷ đồng. Các bị cáo như thế đã làm trái luật Thương mại, luật Đấu thầu, luật Kế toán.
Bị cáo Loan có vai trò giúp sức cho bị cáo khác, đã không làm đủ nhiệm vụ,chức trách.
 |
| TAND tuyên án vụ Dương Chí Dũng. |
Ụ nổi 83M là ụ nổi, năm sản xuất là 1965, tuổi là 43 năm.
Dù vậy, các các bộ hải quan vẫn làm các thủ tục cho thông quan. Huỳnh Hữu Đức là phó cục trưởng nhận được báo cáo của Lê Ngọc Triện, dù biết ụ nổi cũ, vi phạm nhưng vẫn chuyển yêu cầu cho công chức cấp 3 Lê Văn Lừng duyệt trình Đức ký quyết định cho thông quan. Khi kiểm tra thực tế, thấy ụ nổi đã cũ, nhưng vẫn ký xác nhận.
Các cán bộ ngành hải quan đã làm thủ tục thông quan hàng hóa, nhưng tại phiên tòa các bị cáo đều cho rằng ụ nổi không phải là tàu biển nên việc cho thông quan là đúng pháp luật.
HĐXX trích các văn bản cho thấy các bị cáo nhận thức ụ nổi 83M. không phải làụ nổi là không có căn cứ. Nếu các cán bộ hải quan làm đúng chức trách thì Vinalines không nhập khẩu được ụ nổi này.
Các bị cáo đã cố ý làm trái các quy định gây hậu quả nghiêm trọng. Tổng thiệt hại cho các hành vi làm trái là hơn 300 tỷ đồng.
Bị cáo Dũng và Phúc đã tiếp nhận ý chí của nhau, giao cho cấp dưới thực hiện, dù Dũng và Phúc không có bàn bạc.
Các các bộ hải quan dù không phải người của Vinalines nhưng đã tiếp nhận ý chí, cố ý làm trái các quy địnhu gây hậu quả nghiêm trọng.
VKS truy tố các bị cáo tội Cố ý làm trái là có căn cứ, đúng pháp luật.
- Đối với hành vi Tham ô tài sản:
Ngày 18/6/2008, sau 5 ngày nhận đủ tiền mua ụ nổi, công ty AP đã chuyển đủ1,666 triệu USD về công ty Phú Hà.
Theo yêu cầu của Sơn, Hà đã làm các thủ tục chuyển thành tiền VN để người thân của Sơn rút số tiền hơn 28 tỷ đồng.
Lời khai của Sơn, Hà về ông Goh đã bàn việc hợp thức hóa số tiền chuyển vềVN; cộng với lời khai của Dũng tại cơ quan điều tra có sơ sở số tiền 1,666 tỷ là tiền của Nhà nước.
Một nhóm người chiếm bất hợp pháp số tiền này
Dũng, Phúc chiếm hưởng 10 tỷ đồng. Chiều nhận hơn 300 triệu đồng, còn lại Sơn nhận.
Trong giai đoạn điều tra Dũng không nhận có quen biết ông Goh, sau đó lại khai có quan hệ thân thiết với Dũng.
Bị cáo Dũng, Phúc biết ụ nổi đã quá tuổi nhưng vẫn đồng ý mua. Nếu không có khoản 1, 666 triệu USD thì Dũng và Phúc đã không đồng ý cho mua ụ nổi.
Bị cáo Dũng và Phúc đều không nhận mình đã thỏa thuận việc nhận tiền và khôngăn chia số tiền này. Nhưng HĐXX cho rằng, các bị cáo đổ lỗi cho nhau.
Trong việc nhận số tiền 1,666 triệu USD, theo lời khai của ông Goh và bà Hà, hai người này không quen biết và không hợp tác kinh doanh.
- HĐXX công bố lời khai của Sơn về việc đưa các valy chứa 20 tỷ đồng cho Dũng và Phúc:
Đánh giá lời khai của người làm chứng phù hợp với lời khai của bị cáo Sơn, phù hợp với các chứng từ nhận và rút tiền, việc chuẩn bị tiền đưa đi cho bị cáo Dũng và Phúc; biết việc Sơn chuẩn bị tiền với những tài liệu, chứng cứ nêu trên.
Công bố lời khai Sơn đưa tiền cho Chiều, nhận thức được sai phạm, Chiều đã giao nộp số tiền hơn 300 triệu đồng.
Không ai được chứng kiến Sơn đưa tiền cho Dũng và Phúc, điều này phù hợp với lời khai của Sơn. Bị cáo Chiều khai vì bị cáo Dũng, Phúc chỉ đạo mua bằng được ụnổi nên Chiều hiểu là công ty AP sẽ "lại quả" số tiền lớn.
Khi Sơn đưa tiền Chiều biết đó là tiền "lại quả" được chia dù Sơn không nói gì, Chiều đã hiểu đó là tiền mua ụ nổi 83M.
Những chứng cứ tài liệu nên trên (theo cáo trạng - PV), chứng minh số tiền 1,666 triệu USD là tiền của nhà nước.
Bị cáo Dũng, Phúc chiếm đoạt 10 tỷ đồng; Chiều chiếm hơn 300 triệu đồng, còn lại Sơn chiếm và cho em gái 2 tỷ đồng.
VKSND tối cáo truy tố các bị cáo tội tham ô là có căn cứ pháp luật.
Có 4 bị cáo tham ô tài sản cần xử lý nghiêm trước pháp luật:
Bị cáo Dũng và Phúc có vai trò ngang nhau, Chiều có vai trò thấp hơn. Việc rút tiền được đưa là phần nhỏ, bị cáo Chiều đã nộp lại, thành khẩn khai báo, có thể áp dụng dưới mức hình phạt. Bị cáo Sơn khai nhận hành vi phạm tội, đã khắc phục hậu quả.
Kiến nghị các bộ ngành:
- Về trách nhiệm của Bộ GTVT: Bộ GTVT là cơ quan quản lý ngành, có chức năng tham gia cùng các cơ quan khác thực hiện kiểm tra, giám sát việc quản lý, sử dụng vốn, đánh giá kết quả kinh doanh của Vinalines.
Trong quá trình phê duyệt, thực hiện dự án, sau khi Vinalines có văn bản báo cáo, Bộ GTVT đã có văn bản gửi Thủ tướng CP đề nghị chấp thuận cho Vinalines triển khai đầu tư dự án.
Chính phủ đã đồng ý về nguyên tắc và giao Bộ GTVT cập nhật dự án vào quy hoạch phát triển ngành trình Thủ tướng quyết định. Tuy nhiên , trong một thời gian dài, Bộ GTVT không cập nhật, không kiểm tra, giám sát để Vinalines triển khai dự án xảy ra nhiều sai phạm, gây hậu quả thiệt hại rất lớn là trách nhiệm của Bộ GTVT.
Đề nghị Bộ GTVT cần nghiêm túc kiểm điểm, có biện pháp xử lý đối với các cán bộ có liên quan.
Đối với Bộ Tài Chính, Tổng cục Hải quan cần chấn chỉnh, kiểm tra giám sát.
 |
| Các bị cáo trước giờ tuyên án. (Ảnh: T.Nhung) |
Theo cáo buộc của VKS, từ đầu năm 2007 đến cuối năm 2008, Vinalines triển khai dự án nhà máy sửa chữa tàu biển phía Nam và quyết định việc mua ụ nổi 83M -một hạng mục quan trọng trong dự án - gây thiệt hại cho Nhà nước hơn 366 tỉ đồng, tham ô hơn 28 tỷ đồng.
Móc ngoặc với cty AP nâng giá khống tiền mua ụ nổi.
Trên thực tế, ụ nổi 83M do Nhật Bản sản xuất từ năm 1965, đã 43 tuổi, bị hưhỏng nhiều và không còn hoạt động, được bán với giá 2,3 triệu USD (tương đương 37 tỷ đồng theo tỷ giá năm 2008).
  |
| Bị cáo Dương Chí Dũng trước giờ tuyên án. VKS đã đề nghị mức án cao nhất với những hành vi phạm tội của bị cáo này. |
Tổng mức đầu tư chiếc ụ nổi này do Dương Chí Dũng ký quyết định phê duyệt là gần 20 triệu USD.
| Trong phần xét hỏi, bị cáo Dương Chí Dũng khai nhận, sau khi được "mật báo", ông ta đã hoảng sợ tìm cách bỏ trốn. "Lúc đó tôi hoảng sợ, chỉ nghĩ là phải bỏ trốn càng xa Hà Nội càng tốt". Khi HĐXX yêu cầu ông Dũng tiết lộ danh tính người đã "mật báo" để ông ta bỏ trốn, bị cáo Dương Chí Dũng ấp úng. Rồi ông ta trình bầy: Vì đây là phiên tòa xét xử tội Cố ý làm trái gây hậu quả nghiêm trọng và Tham ô nên không muốn nói ra tên người đã "mật báo". Dự kiến cuối tháng này, TAND Thành phố Hà Nội sẽ đưa vụ án Tổ chức cho người khác trốn ra nước ngoài. Bị cáo là nguyên Phó Giám đốc Công an Hải Phòng, ông Dương Tự Trọng, em trai Dương Chí Dũng. Vì muốn giúp anh trai bỏ trốn, ông Trọng đã vận dụng tất cả các mối quan hệ có thể để đưa anh trai bỏ trốn ra nước ngoài. Sau khi được đưa sang CampuChia, ông Dũng được đưa sang Mỹ. Nhưng vì không được nhập cảnh vào Mỹ, ông Dũng lại quay trở lại Campuchia và bị bắt tại đây. |
Lê Ngọc Triện, Lê Văn Lừng và Huỳnh Hữu Đức, của Chi cục Hải quan Tân Phong (tỉnh Khánh Hòa), đã giúp sức để đưa ụ nổi về Việt Nam.
Dương Chí Dũng được xác định có vai trò chủ mưu, cầm đầu, các bị can có vai trò đồng phạm tích cực, phạm vào tội Cố ý làm trái các quy định Nhà nước về quản lý kinh tế gây hậu quả nghiêm trọng.
Với thương vụ trên, Dương Chí Dũng, Mai Văn Phúc, Trần Hữu Chiều, Trần Hải Sơn được đối tác nước ngoài “lại quả” 1,66 triệu USD (khoảng hơn 28 tỷ đồng).
Trong đó, Dương Chí Dũng, Mai Văn Phúc được chia mỗi người 10 tỷ đồng, Trần Hải Sơn hơn 7,8 tỉ đồng và Trần Hữu Chiều 340 triệu đồng...
Theo đó, VKS đề nghị các bị cáo trên với mức án:
1. Dương Chí Dũng (SN 1957, cựu Chủ tịch HĐQT Vinalines): tử hình cho cả 2 tội.
2. Mai Văn Phúc (SN 1957, cựu Tổng GĐ Vinalines): tử hình cho cả 2 tội.
3. Trần Hải Sơn (SN 1960, cựu Tổng GĐ Cty TNHH sửa chữa tàu biển Vinalines): 28-30 năm tù
4. Trần Hữu Chiều (SN 1952, cựu Phó Tổng GĐ Tổng cty Hàng hải Việt Nam): 22-24 năm tù.
5. Bùi Thị Bích Loan (SN 1963, cựu Kế toán trưởng Vinalines) : 6-8 năm tù.
6. Mai Văn Khang (SN 1958, cựu Phó Tổng GĐ Cty TNHH một thành viên Vận tải viễn dương Vinashin (thuộc Tổng Cty Hàng hải Việt Nam): 8-10 năm tù.
7. Lê Văn Dương (SN 1970, Đăng kiểm viên – Cục Đăng kiểm Việt Nam): 6-8 năm tù.
8. Huỳnh Hữu Đức (SN 1965, cựu Phó chi cục trưởng Chi cục hải quan Vân Phong, tỉnh Khánh Hòa): 6-8 năm tù.
9. Lê Ngọc Triện (SN 1964, cựu Đội trưởng Đội nghiệp vụ Chi cục hải quan Vân Phong): 6-8 năm tù.
10. Lê Văn Lừng (SN 1959, cán bộ Chi cục hải quan Vân Phong) : 6-8 năm tù.
Nhóm PV
Dương Chí Dũng: Từ đỉnh cao xuống vực sâu
Có ba thứ “bất vị”, mà luật pháp phải tuân thủ. Đó là Luật pháp bất vị thân. Luật pháp bất vị tiền. Và luật pháp bất vị quyền. Nhưng liệu tư pháp nước Việt có được 03 thứ bất vị đó không?
Những ngày này, cả xã hội chăm chú theo dõi vụ xét xử tham ô tài sản và cố ý làm trái quy định Nhà nước về quản lý kinh tế tại Tổng Công ty hàng hải Việt Nam (Vinalines), do Dương Chí Dũng, cựu Chủ tịch HĐQT cầm đầu, cùng gần chục kẻ đồng phạm.
Vì sao “nhờn” với tội lỗi?
Đây là một trong 10 đại án tham nhũng đặc biệt, tiếp sau vụ Vina khủng 2012, được đem ra xét xử và hẳn làm đau đầu không ít kẻ.
Đặc biệt, vì tính chất táo tợn của những quan chức, những cán bộ kinh tế đã ngang nhiên phạm tội, xoay quanh việc cố ý làm trái các quy định của pháp luật gây thiệt hại cho Nhà nước 366 tỷ đồng, trong đó, Dương Chí Dũng với vai trò chủ mưu. Ngoài ra, Dương Chí Dũng và một số kẻ trong đó đã cùng nhau tham ô hơn 28 tỷ đồng (theo VietNamNet, ngày 13/12).
“Nhân vật trung tâm”, mà từ đó, kéo theo sự tha hóa của gần chục vị quan chức, cán bộ Nhà nước- là ụ nổi 83 M- một hạng mục quan trọng thuộc Dự án xây dựng nhà máy sửa chữa tàu biển Vinalines phía nam, do Nhật Bản sản xuất năm 1965 có tuổi đời già cỗi 43 năm, bị hư hỏng nhiều không thể hoạt động, giá gốc chỉ có 2,3 triệu USD, (tương đương 37 tỷ đồng VN- tỷ giá năm 2008). Biết rõ chiếc ụ nổi hư hỏng, nhưng Dương Chí Dũng và các đồng phạm vẫn tìm cách móc nối, mua chiếc ụ nổi này từ Nga về VN, qua một công ty môi giới có tên AP (Singapore), với giá 09 triệu USD (tương đương gần 190 tỷ đồng).
Từ 37 tỷ đồng đến 190 tỷ đồng là một khoảng cách của sự trượt dài trong tội lỗi, sự tha hóa nhân cách và phẩm cách những con người mới đây còn là công dân. Cái khoảng cách trượt dài mà hóa ra quá mong manh. Giữa cái mong manh đó là lòng tham vô độ, sự bất nhẫn và ích kỷ chỉ biết lợi ích riêng mình.
Người viết bài không bàn đến thái độ và những câu trả lời có chủ đạo “không”- không biết, không tìm hiểu, không nghĩ mình sai, không nắm được… của Dương Chí Dũng khi trả lời thẩm vấn trước tòa. Vì những chữ không hay chữ có, rồi đây sẽ là những tình tiết cho tòa án, xã hội thấy thái độ trung thực hay không trước sinh tử của chính Dương Chí Dũng, dù đại diện VKSND t/p Hà Nội đã kiến nghị án tử hình.
Không bàn nỗi đau đớn của gia đình lớn của ông ta, một gia đình được coi là “danh gia vọng tộc” ở đất Hải Phòng, phút chốc bao “tai họa” đổ ập xuống, bởi lòng tham của ông ta đã đành, mà còn bởi ông ta đã kéo theo cả ruột thịt vào tù tội bởi lòng thương mù quáng, lụy tình đến tội nghiệp của họ.
Cũng không bàn đến lá thư kêu “oan” cho chồng do người vợ chính danh của Dương Chí Dũng đứng tên, khi nhận rằng, số tiền 10 tỷ đồng Dương Chí Dũng mua nhà cho bồ nhí là tiền của mình đưa. Khi công khai giấy trắng mực đen, chấp nhận và đồng ý cho Dương Chí Dũng có đứa con trai riêng với cô bồ, chỉ vì mình mới có 03 đứa con gái…
Hẳn khi làm một việc mang tính đạo nghĩa “vợ cứu chồng”, nỗi đau đớn của người đàn bà ấy gấp bội- nỗi đau bị chồng phản bội mà vẫn phải ngậm bồ hòn làm ngọt, vì tình chàng nghĩa thiếp, nó cay cực, xa xót làm sao.
Người viết chỉ muốn bàn đến thái độ, đến lương tâm “nhờn” với tội lỗi của Dương Chí Dũng cùng đồng phạm.
Vì sao làm thiệt hại đến hàng trăm tỷ đồng của Nhà nước- thực chất là tiền thuế của người dân, bỏ túi hàng chục tỷ đồng mà Dương Chí Dũng và các đồng phạm không hề lo sợ, không hề ân hận, thậm chí cãi lấy được trước tòa? Đến thời điểm này, theo tính toán của VKSND t/p HN, chiếc ụ nổi đó làm tiêu tốn tới hơn 500 tỷ đồng. Hiện đang phải làm thủ tục bán thanh lý để cắt lỗ, bởi mỗi năm riêng tiền thuê neo đậu ụ nổi 83M. đã “ngốn” 01 tỷ đồng/ tháng, mỗi năm nó “ngốn” 12 tỷ đồng phí thuê điểm neo đậu.
Bởi cái cung cách mua ụ nổi hư hỏng qua môi giới, tăng giá tiền, rút chênh lệch “hoa hồng” chia nhau, chỉ là một trong nhiều chiêu trò đã mang tính “hệ thống” về cách bòn rút tiền rất phổ biến của nhiều kẻ tham nhũng lộ mặt và chưa bị phát hiện trong các tập đoàn kinh tế, DNNN. Nếu không làm sao giải thích được, các quan chức, cán bộ DNNN lương vài triệu mà của nổi, của chìm, mà ô tô, nhà lầu, chung cư cao cấp, mà vợ bé, bồ nhí, con riêng…? Nhất là khi quản lý Nhà nước rất lỏng lẻo.
Thế nên Vinalines thực chất chỉ là đồng chí bị lộ giữa các đồng chí chưa bị lộ mà thôi. Cho dù sắp tới, có thêm 09 đại án tham nhũng tiêu biểu- 09 đồng chí bị lộ nữa được đem ra xét xử, như lời một quan chức cao cấp hứa hẹn với cử tri, thì đó cũng chỉ là phần nổi của tảng băng chìm trên mặt nước.
Kẻ tham nhũng giờ đây “nhờn” với tội lỗi. Nếu không làm sao tham nhũng thành “quốc nạn” và VN đứng thứ hạng cao trong… môn này?
Còn tâm lý người dân từ lâu “nhờn” với chính tham nhũng. Cái chữ “nhờn” này đau xót lắm, vì nó chính là … cam chịu!
Liệu có vô can?
Tại tòa án, trả lời của Dương Chí Dũng với Hội đồng xét xử khiến cho xã hội hiện rất hồi hộp theo dõi, kịch tính cao độ. Đó là, việc Dương Chí Dũng bỏ trốn trước khi cơ quan chức năng tống đạt quyết định khởi tố, là do có một cuộc điện thoại báo cho biết, từ một “người quen”.
Cho đến thời điểm này, “người quen” đó vẫn chưa được công khai danh tính.
Vụ án Vinalines với Dương Chí Dũng và đồng phạm ngày hôm nay, sẽ tỏ tường, ai bước lên giàn “tế thần”, ai bóc lịch.
Điều lớn nhất, có thể nhìn thấy ở vụ án này những bài học và sự trả giá cay đắng, bởi do những “sân sau”, sân trước” luôn dọn bãi cho một người như Dương Chí Dũng- nói không ngoa- thuận lợi trở thành …kẻ tội phạm. Và vì thế, trong cái án tử mà Viện kiểm sát đề nghị mới đây, liệu Dương Chí Dũng có phải duy nhất phải chịu trách nhiệm? Hay ông ta chỉ là kẻ “ký thỏa ước” với những “cái sân”?
Trước hết, nếu đọc một số trích ngang lý lịch của Dương Chí Dũng, có thể thấy con đường của một thanh niên trượt ĐH, đi xuất khẩu lao động ở CHDC Đức, trở về khởi đầu làm việc tại văn phòng Công đoàn Cảng Hải Phòng, rất nhanh chóng thăng tiến. Sự thăng tiến nổi bật nhất là khi có bằng tiến sĩ kinh tế, rồi lần lượt và cái ghế tạo ‘dấu ấn” nhất là Tổng Giám đốc Tổng Công ty Xây dựng đường thủy (Vinawaco). Dấu ấn đó là gì?
Khi lèo lái Vinawaco, Dương Chí Dũng đã đẩy công ty này liên tiếp rơi vào tình trạng thua lỗ nặng. Hiện Vinawaco vẫn phải gánh hơn 130 tỷ đồng tiền lãi mỗi năm trong khi lợi nhuận cao nhất 04 năm gần đây chỉ đạt gần 30 tỷ đồng/năm.
Trong 06 năm lèo lái Vinalines, Dương Chí Dũng dính nhiều lùm xùm liên quan tới tham ô, hối lộ. Công việc kinh doanh của Vinalines bị thua lỗ nặng, số tiền nợ lên tới hàng ngàn tỷ đồng.
Vậy nhưng ngay cả khi vụ việc Vinalines đổ bể, Bộ chủ quản GTVT vẫn khẳng định làm đúng nguyên tắc, đúng thẩm quyền, trình tự về công tác cán bộ. Cái trình tự…chết dân!
Còn mới đây, khi được triệu tập đến phiên tòa để làm rõ về trách nhiệm trong việc quản lý cán bộ, quản lý doanh nghiệp để Vinalines “vung tiền” mua ụ nổi, đại diện Bộ GTVT đã chối bỏ trách nhiệm quản lý Nhà nước, và “đá bóng trách nhiệm” sang Chính phủ và Thanh tra CP. Khi bị Hội đồng xét xử vặn tại sao Bộ GTVT vẫn có văn bản đồng ý để Vinalines mua ụ nổi?. Trả lời: Vianlines hỏi thì chúng tôi trả lời họ thôi, việc phúc đáp này cũng là bình thường.
Sao lại là bình thường, nếu đó là một câu trả lời rất vô trách nhiệm?
Thứ hai, nếu Vinalines là tập đoàn kinh tế, hoặc DN tư nhân liệu có xảy ra như vậy không? Đây chính là “gót chân Asin” của các tập đoàn, DNNN, sinh ra … thế mạnh- tham nhũng. Sự ưu đãi, yêu chiều các tập đoàn kinh tế, DNNN vô tội vạ, thông qua chủ trương, chính sách cụ thể và để từ đó, các tập đoàn kinh tế, DNNN được rót tiền đầu tư bằng các dự án kiểu như dự án nhà máy sửa chữa tàu biển, chỉ là một trong nhiều dẫn chứng sinh động.
“Sân sau” không phải chỉ là một con người cụ thể (nếu có) có đủ quyền lực mạnh chi phối, mà còn chính là những chính sách ưu tiên bất hợp lý, bất công so với các thành phần kinh tế khác. Chính vì thế, mà việc chống tham nhũng trong xã hội từa tựa như chàng Don Quixote chống lại Cối xay gió trong tác phẩm kinh điển hài hước và nổi tiếng của nhà văn Tây Ban Nha Miguel de Cervantes Saavedra. Rút cục, ra sao, ai cũng rõ.
Mới đây, khi tiếp xúc với cử tri, người đứng đầu tổ chức Đảng đã có một lời nói đầy niềm tin vào công cuộc chống tham nhũng khi nhắn nhủ: Bà con hãy chờ xem?
Người dân hy vọng, nhưng người dân cũng có quyền hoài nghi. Bởi cái cách tòa án xét xử nương nhẹ các vụ tham nhũng còn nhãn tiền: 09 vụ tham nhũng, thì 08 vụ được xử án treo. Trong khi như ở tỉnh Lâm Đồng, vì hai con vịt ăn cắp, 03 người nông dân bị xử tới 13 năm tù. Còn mới đây, vụ “chiếm đoạt hơn 43 tỉ đồng của Cty cho thuê tài chính 2”, thì rút cục án xử cao nhất là tù chung thân và bồi thường hơn 84 tỉ đồng! Người dân sẽ không thể hiểu nổi cán cân công lý tại sao hay “thiên vị” những vụ… tiền bạc?
Dương Chí Dũng và đồng phạm rồi đây sẽ phải chịu tội trước pháp luật. Nhưng liệu cái cung cách tuyển dụng, đề bạt cán bộ, cung cách quản lý Nhà nước kiểu đá bóng trách nhiệm của Bộ chủ quản, cái “sân sau” yêu chiều vô lối các tập đoàn kinh tế, các DNNN trong đó có Vinalines, liệu có “vô can”, trước tội lỗi của các bị cáo?
Gs. TSKH Đặng Hùng Võ, trong bài viết mới đây ngày 13/12 trên báo Thanh niên đã bình luận: "Luật pháp bất vị thân" phải được coi như một trong những nguyên lý cơ bản xây dựng nhà nước pháp quyền..
Nhưng người viết bài này thấy, có 03 thứ “bất vị”, mà luật pháp của một nhà nước pháp quyền đúng nghĩa phải tuân thủ. Đó là Luật pháp bất vị thân. Luật pháp bất vị tiền. Và luật pháp bất vị quyền.
Bất vị thân, để mọi công dân đều bình đẳng trước pháp luật không phân biệt sang hèn
Bất vị tiền để Thần Công lý không bị bịt mắt, để cán cân công lý luôn cân bằng, không thiên lệch giàu nghèo
Bất vị quyền để như một Bao công thời hiện đại, không vì sự chỉ đạo, định vị của bất cứ ai, dù có chức quyền, mà làm thiên lệch bản án.
Nhưng liệu tư pháp nước Việt có được 03 thứ bất vị đó không?
Kỳ Duyên
Sân sau của Dương Chí Dũng?
Có ba thứ “bất vị”, mà luật pháp phải tuân thủ. Đó là Luật pháp bất vị thân. Luật pháp bất vị tiền. Và luật pháp bất vị quyền. Nhưng liệu tư pháp nước Việt có được 03 thứ bất vị đó không? Những ngày này, cả xã hội chăm chú theo dõi vụ xét xử tham ô tài sản và cố ý làm trái quy định Nhà nước về quản lý kinh tế tại Tổng Công ty hàng hải Việt Nam (Vinalines), do Dương Chí Dũng, cựu Chủ tịch HĐQT cầm đầu, cùng gần chục kẻ đồng phạm.
Vì sao “nhờn” với tội lỗi?
Đây là một trong 10 đại án tham nhũng đặc biệt, tiếp sau vụ Vina khủng 2012, được đem ra xét xử và hẳn làm đau đầu không ít kẻ.
 |
“Nhân vật trung tâm”, mà từ đó, kéo theo sự tha hóa của gần chục vị quan chức, cán bộ Nhà nước- là ụ nổi 83 M- một hạng mục quan trọng thuộc Dự án xây dựng nhà máy sửa chữa tàu biển Vinalines phía nam, do Nhật Bản sản xuất năm 1965 có tuổi đời già cỗi 43 năm, bị hư hỏng nhiều không thể hoạt động, giá gốc chỉ có 2,3 triệu USD, (tương đương 37 tỷ đồng VN- tỷ giá năm 2008). Biết rõ chiếc ụ nổi hư hỏng, nhưng Dương Chí Dũng và các đồng phạm vẫn tìm cách móc nối, mua chiếc ụ nổi này từ Nga về VN, qua một công ty môi giới có tên AP (Singapore), với giá 09 triệu USD (tương đương gần 190 tỷ đồng).
Từ 37 tỷ đồng đến 190 tỷ đồng là một khoảng cách của sự trượt dài trong tội lỗi, sự tha hóa nhân cách và phẩm cách những con người mới đây còn là công dân. Cái khoảng cách trượt dài mà hóa ra quá mong manh. Giữa cái mong manh đó là lòng tham vô độ, sự bất nhẫn và ích kỷ chỉ biết lợi ích riêng mình.
Người viết bài không bàn đến thái độ và những câu trả lời có chủ đạo “không”- không biết, không tìm hiểu, không nghĩ mình sai, không nắm được… của Dương Chí Dũng khi trả lời thẩm vấn trước tòa. Vì những chữ không hay chữ có, rồi đây sẽ là những tình tiết cho tòa án, xã hội thấy thái độ trung thực hay không trước sinh tử của chính Dương Chí Dũng, dù đại diện VKSND t/p Hà Nội đã kiến nghị án tử hình.
Không bàn nỗi đau đớn của gia đình lớn của ông ta, một gia đình được coi là “danh gia vọng tộc” ở đất Hải Phòng, phút chốc bao “tai họa” đổ ập xuống, bởi lòng tham của ông ta đã đành, mà còn bởi ông ta đã kéo theo cả ruột thịt vào tù tội bởi lòng thương mù quáng, lụy tình đến tội nghiệp của họ.
Cũng không bàn đến lá thư kêu “oan” cho chồng do người vợ chính danh của Dương Chí Dũng đứng tên, khi nhận rằng, số tiền 10 tỷ đồng Dương Chí Dũng mua nhà cho bồ nhí là tiền của mình đưa. Khi công khai giấy trắng mực đen, chấp nhận và đồng ý cho Dương Chí Dũng có đứa con trai riêng với cô bồ, chỉ vì mình mới có 03 đứa con gái…
Hẳn khi làm một việc mang tính đạo nghĩa “vợ cứu chồng”, nỗi đau đớn của người đàn bà ấy gấp bội- nỗi đau bị chồng phản bội mà vẫn phải ngậm bồ hòn làm ngọt, vì tình chàng nghĩa thiếp, nó cay cực, xa xót làm sao.
Người viết chỉ muốn bàn đến thái độ, đến lương tâm “nhờn” với tội lỗi của Dương Chí Dũng cùng đồng phạm.
Vì sao làm thiệt hại đến hàng trăm tỷ đồng của Nhà nước- thực chất là tiền thuế của người dân, bỏ túi hàng chục tỷ đồng mà Dương Chí Dũng và các đồng phạm không hề lo sợ, không hề ân hận, thậm chí cãi lấy được trước tòa? Đến thời điểm này, theo tính toán của VKSND t/p HN, chiếc ụ nổi đó làm tiêu tốn tới hơn 500 tỷ đồng. Hiện đang phải làm thủ tục bán thanh lý để cắt lỗ, bởi mỗi năm riêng tiền thuê neo đậu ụ nổi 83M. đã “ngốn” 01 tỷ đồng/ tháng, mỗi năm nó “ngốn” 12 tỷ đồng phí thuê điểm neo đậu.
Bởi cái cung cách mua ụ nổi hư hỏng qua môi giới, tăng giá tiền, rút chênh lệch “hoa hồng” chia nhau, chỉ là một trong nhiều chiêu trò đã mang tính “hệ thống” về cách bòn rút tiền rất phổ biến của nhiều kẻ tham nhũng lộ mặt và chưa bị phát hiện trong các tập đoàn kinh tế, DNNN. Nếu không làm sao giải thích được, các quan chức, cán bộ DNNN lương vài triệu mà của nổi, của chìm, mà ô tô, nhà lầu, chung cư cao cấp, mà vợ bé, bồ nhí, con riêng…? Nhất là khi quản lý Nhà nước rất lỏng lẻo.
Thế nên Vinalines thực chất chỉ là đồng chí bị lộ giữa các đồng chí chưa bị lộ mà thôi. Cho dù sắp tới, có thêm 09 đại án tham nhũng tiêu biểu- 09 đồng chí bị lộ nữa được đem ra xét xử, như lời một quan chức cao cấp hứa hẹn với cử tri, thì đó cũng chỉ là phần nổi của tảng băng chìm trên mặt nước.
Kẻ tham nhũng giờ đây “nhờn” với tội lỗi. Nếu không làm sao tham nhũng thành “quốc nạn” và VN đứng thứ hạng cao trong… môn này?
Còn tâm lý người dân từ lâu “nhờn” với chính tham nhũng. Cái chữ “nhờn” này đau xót lắm, vì nó chính là … cam chịu!
Liệu có vô can?
Tại tòa án, trả lời của Dương Chí Dũng với Hội đồng xét xử khiến cho xã hội hiện rất hồi hộp theo dõi, kịch tính cao độ. Đó là, việc Dương Chí Dũng bỏ trốn trước khi cơ quan chức năng tống đạt quyết định khởi tố, là do có một cuộc điện thoại báo cho biết, từ một “người quen”.
Cho đến thời điểm này, “người quen” đó vẫn chưa được công khai danh tính.
Vụ án Vinalines với Dương Chí Dũng và đồng phạm ngày hôm nay, sẽ tỏ tường, ai bước lên giàn “tế thần”, ai bóc lịch.
Điều lớn nhất, có thể nhìn thấy ở vụ án này những bài học và sự trả giá cay đắng, bởi do những “sân sau”, sân trước” luôn dọn bãi cho một người như Dương Chí Dũng- nói không ngoa- thuận lợi trở thành …kẻ tội phạm. Và vì thế, trong cái án tử mà Viện kiểm sát đề nghị mới đây, liệu Dương Chí Dũng có phải duy nhất phải chịu trách nhiệm? Hay ông ta chỉ là kẻ “ký thỏa ước” với những “cái sân”?
Trước hết, nếu đọc một số trích ngang lý lịch của Dương Chí Dũng, có thể thấy con đường của một thanh niên trượt ĐH, đi xuất khẩu lao động ở CHDC Đức, trở về khởi đầu làm việc tại văn phòng Công đoàn Cảng Hải Phòng, rất nhanh chóng thăng tiến. Sự thăng tiến nổi bật nhất là khi có bằng tiến sĩ kinh tế, rồi lần lượt và cái ghế tạo ‘dấu ấn” nhất là Tổng Giám đốc Tổng Công ty Xây dựng đường thủy (Vinawaco). Dấu ấn đó là gì?
Khi lèo lái Vinawaco, Dương Chí Dũng đã đẩy công ty này liên tiếp rơi vào tình trạng thua lỗ nặng. Hiện Vinawaco vẫn phải gánh hơn 130 tỷ đồng tiền lãi mỗi năm trong khi lợi nhuận cao nhất 04 năm gần đây chỉ đạt gần 30 tỷ đồng/năm.
Trong 06 năm lèo lái Vinalines, Dương Chí Dũng dính nhiều lùm xùm liên quan tới tham ô, hối lộ. Công việc kinh doanh của Vinalines bị thua lỗ nặng, số tiền nợ lên tới hàng ngàn tỷ đồng.
Vậy nhưng ngay cả khi vụ việc Vinalines đổ bể, Bộ chủ quản GTVT vẫn khẳng định làm đúng nguyên tắc, đúng thẩm quyền, trình tự về công tác cán bộ. Cái trình tự…chết dân!
Còn mới đây, khi được triệu tập đến phiên tòa để làm rõ về trách nhiệm trong việc quản lý cán bộ, quản lý doanh nghiệp để Vinalines “vung tiền” mua ụ nổi, đại diện Bộ GTVT đã chối bỏ trách nhiệm quản lý Nhà nước, và “đá bóng trách nhiệm” sang Chính phủ và Thanh tra CP. Khi bị Hội đồng xét xử vặn tại sao Bộ GTVT vẫn có văn bản đồng ý để Vinalines mua ụ nổi?. Trả lời: Vianlines hỏi thì chúng tôi trả lời họ thôi, việc phúc đáp này cũng là bình thường.
Sao lại là bình thường, nếu đó là một câu trả lời rất vô trách nhiệm?
Thứ hai, nếu Vinalines là tập đoàn kinh tế, hoặc DN tư nhân liệu có xảy ra như vậy không? Đây chính là “gót chân Asin” của các tập đoàn, DNNN, sinh ra … thế mạnh- tham nhũng. Sự ưu đãi, yêu chiều các tập đoàn kinh tế, DNNN vô tội vạ, thông qua chủ trương, chính sách cụ thể và để từ đó, các tập đoàn kinh tế, DNNN được rót tiền đầu tư bằng các dự án kiểu như dự án nhà máy sửa chữa tàu biển, chỉ là một trong nhiều dẫn chứng sinh động.
“Sân sau” không phải chỉ là một con người cụ thể (nếu có) có đủ quyền lực mạnh chi phối, mà còn chính là những chính sách ưu tiên bất hợp lý, bất công so với các thành phần kinh tế khác. Chính vì thế, mà việc chống tham nhũng trong xã hội từa tựa như chàng Don Quixote chống lại Cối xay gió trong tác phẩm kinh điển hài hước và nổi tiếng của nhà văn Tây Ban Nha Miguel de Cervantes Saavedra. Rút cục, ra sao, ai cũng rõ.
Mới đây, khi tiếp xúc với cử tri, người đứng đầu tổ chức Đảng đã có một lời nói đầy niềm tin vào công cuộc chống tham nhũng khi nhắn nhủ: Bà con hãy chờ xem?
Người dân hy vọng, nhưng người dân cũng có quyền hoài nghi. Bởi cái cách tòa án xét xử nương nhẹ các vụ tham nhũng còn nhãn tiền: 09 vụ tham nhũng, thì 08 vụ được xử án treo. Trong khi như ở tỉnh Lâm Đồng, vì hai con vịt ăn cắp, 03 người nông dân bị xử tới 13 năm tù. Còn mới đây, vụ “chiếm đoạt hơn 43 tỉ đồng của Cty cho thuê tài chính 2”, thì rút cục án xử cao nhất là tù chung thân và bồi thường hơn 84 tỉ đồng! Người dân sẽ không thể hiểu nổi cán cân công lý tại sao hay “thiên vị” những vụ… tiền bạc?
Dương Chí Dũng và đồng phạm rồi đây sẽ phải chịu tội trước pháp luật. Nhưng liệu cái cung cách tuyển dụng, đề bạt cán bộ, cung cách quản lý Nhà nước kiểu đá bóng trách nhiệm của Bộ chủ quản, cái “sân sau” yêu chiều vô lối các tập đoàn kinh tế, các DNNN trong đó có Vinalines, liệu có “vô can”, trước tội lỗi của các bị cáo?
Gs. TSKH Đặng Hùng Võ, trong bài viết mới đây ngày 13/12 trên báo Thanh niên đã bình luận: "Luật pháp bất vị thân" phải được coi như một trong những nguyên lý cơ bản xây dựng nhà nước pháp quyền..
Nhưng người viết bài này thấy, có 03 thứ “bất vị”, mà luật pháp của một nhà nước pháp quyền đúng nghĩa phải tuân thủ. Đó là Luật pháp bất vị thân. Luật pháp bất vị tiền. Và luật pháp bất vị quyền.
Bất vị thân, để mọi công dân đều bình đẳng trước pháp luật không phân biệt sang hèn
Bất vị tiền để Thần Công lý không bị bịt mắt, để cán cân công lý luôn cân bằng, không thiên lệch giàu nghèo
Bất vị quyền để như một Bao công thời hiện đại, không vì sự chỉ đạo, định vị của bất cứ ai, dù có chức quyền, mà làm thiên lệch bản án.
Nhưng liệu tư pháp nước Việt có được 03 thứ bất vị đó không?
Kỳ Duyên
