Không biết từ lúc nào, một khẩu hiệu bao trùm trong ngày Tết là: "Mừng Đảng, mừng xuân, mừng đất nước đổi mới". Đã thành thói quen thì rất khó sửa và có thể có vấn đề tế nhị cho nên không tiện sửa vì nói trái đi có thể bị hiểu lầm. Nhưng dù sao, khẩu hiệu đó cũng có gì gờn gợn: Sao lại đặt Đảng trước dân tộc, trái với tư tưởng Hồ Chí Minh? Nghĩ thế nhưng nhiều người không tiện nói.
Tôi đã nghỉ hưu được mấy năm nhưng năm nào vào dịp Tết cũng được ít nhất ba cơ quan mời đến dự các buổi họp mặt cuối năm: Nơi là cơ quan trao quyết định nghỉ hưu, nơi là cơ quan công tác cho tới ngày nghỉ, nơi đã có thời gian tham gia lãnh đạo. Mỗi nơi có một lý do riêng để mời nhưng đều là những lời mời tình nghĩa cho nên cũng thu xếp thời gian đến dự. Vả lại, ở những cuộc họp này lại là nơi những bạn già gặp nhau tâm tình, thăm hỏi nhau sức khỏe, gia đình... cho nên không mấy khi tôi vắng mặt. Lại còn mang theo máy ảnh nhỏ để gặp bạn già chụp với nhau một kiểu kỷ niệm; có bạn năm nào cũng chụp cùng nhau vì mỗi năm một già, một khác, đều là những kỷ niệm. Có năm mải vui chuyện mà cũng quên chụp ảnh, tuy có sẵn máy ảnh trong túi.
Đúng là anh bạn đã già mà còn tinh ý khi thấy tôi cố tình chụp khẩu hiệu để ghi nhớ một kỷ niệm vì khẩu hiệu này khác với khẩu hiệu treo đầy ở các đường phố Thủ đô và các nơi vào những ngày này. Cuộc họp giáp Tết năm ngoái ở đây khẩu hiệu này đã có nhưng tôi lại không mang theo máy ảnh, cho nên năm nay mang theo máy ảnh tìm cách chụp khẩu hiệu nhưng vẫn nghĩ "năm nay chưa chắc đã có". Khi thấy có thì phải chụp để ghi nhớ vì trong bụng lại nghĩ "không biết sang năm có gặp lại hay không?". Đó là lý do tôi phải chụp 3, 4 kiểu ảnh.
Ảnh: Khẩu hiệu chụp ngày 18-2-2010 tại ngã tư Thái Hà Chùa Bộc
Trước đây, năm nào các cơ quan có trách nhiệm cũng có công văn thông báo những khẩu hiệu trong các ngày đầu năm, mỗi năm thường có một số dịp kỷ niệm quan trọng đáng nhớ, một số sự kiện đặc biệt cho nên cần có khẩu hiệu cho phù hợp. Nhưng có những vấn đề có ý nghĩa thường xuyên để nhắc nhở mọi người nhớ tới những tổ chức và người có công với đất nước, cũng là hợp với lòng dân, hợp lẽ uống nước nhớ nguồn, ăn quả nhớ người trồng cây theo truyền thống dân tộc.
Những ngày đầu năm mới dương lịch và âm lịch lại thường sát với Ngày thành lập Đảng Cộng sản Việt Nam - tổ chức được nhân dân trao quyền lãnh đạo đất nước và thật sự là tổ chức có công rất lớn trong sự nghiệp lãnh đạo nhân dân ta giành lại độc lập, thống nhất đất nước và đang lãnh đạo công cuộc đổi mới, hội nhập thế giới, cho nên có khẩu hiệu mừng Đảng cũng là lẽ đương nhiên, phù hợp với tấm lòng của tuyệt đại đa số đồng bào. Rồi không biết từ lúc nào, cơ quan nào hướng dẫn hoặc tự phát nhưng sau đó thành nếp quen, một khẩu hiệu bao trùm trong ngày Tết các năm là: "Mừng Đảng, mừng xuân, mừng đất nước đổi mới". Đã thành thói quen thì rất khó sửa và có thể có vấn đề tế nhị cho nên không tiện sửa vì nói trái đi có thể bị hiểu lầm. Nhưng dù sao, khẩu hiệu đó cũng có gì gờn gợn: Sao lại đặt Đảng trước dân tộc, trái với tư tưởng Hồ Chí Minh? Nghĩ thế nhưng nhiều người không tiện nói.
Khẩu hiệu đúng như thế, có lý như thế mà lại mới thì thật lạ. Cho nên phải chụp ảnh khẩu hiệu treo ngay tại hội trường Cơ quan Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam để ghi nhớ và cũng mong phổ biến tới nhiều cơ quan, địa phương và nhiều người, khi nghĩ về dân tộc, về Đảng.
(*) Hữu Thọ
Nhà báo Hữu Thọ (sinh ngày 8 tháng 1 năm 1932, tức 1 tháng 12 năm Tân Mùi) tại Hà Nội. Tên khai sinh là Nguyễn Hữu Thọ, bút danh Hữu Thọ, Nhân Nghĩa, Nhân Chính... Bạn đồng nghiệp thường gọi ông là NGƯỜI HAY CÃI (từ tên cuốn sách tiểu phẩm đầu tiên của ông xuất bản 1991), đồng thời như tính cách ngoài đời và phong cách báo chí của ông.
Ông là học sinh trường Bưởi (nay là Trung học phổ thông Chu Văn An (Hà Nội), tham gia Cách mạng tháng Tám 1945 tại Hà Nội, thoát ly gia đình tham gia kháng chiến từ 19-12-1946, làm liên lạc cho Tự vệ chiến đấu khu phố Tống Duy Tân, Mặt trận Hà Nội. Ủy viên Ban Chấp hành Thanh niên Cứu quốc huyện Thư Trì, Chính trị viên trung đội du kích Căm Hờn huyện Tiên Hưng, tỉnh Thái Bình. Chính trị viên đại đội bộ đội, Khu Tả ngạn sông Hồng. Tham gia tiếp quản thị xã Hải Dương,ủy viên Thường vụ thị ủy, 1955. Làm báo chuyên nghiệp từ 8-1957, là cây bút phóng sự điều tra về nông nghiệp, nông thôn và tiểu phẩm thế sự có dấu ấn trong lòng bạn đọc.
Ông nguyên là Tổng biên tập báo Nhân Dân, Chủ nhiệm Khoa báo chí của Học viện Báo chí và Tuyên truyền, nguyên Uỷ viên Trung ương Đảng các khoá VII, VIII, Uỷ viên Uỷ ban đối ngoại Quốc Hội các khoá IX, X, nguyên Trưởng ban Tư tưởng, văn hóa Trung ương (1995-2001); nguyên Trợ lý Tổng Bí thư ( 2001-2006). Ông vẫn muốn được gọi là NHÀ BÁO kể cả khi đang giữ các trách nhiệm trong bộ máy công quyền.
Ông nghỉ hưu tháng 1-2007; là nhà báo lão thành ở Việt Nam vẫn tiếp tục viết báo, trao đổi ý kiến, giữ chuyên mục "Chuyện làm ăn","Bàn góp sự đời" trên báo Nhân Dân cuối tuần với bút danh Nhân Nghĩa, "Chuyện đời" trên tạp chí Thế giới mới.
rong thời kỳ "tiền đổi mới", là một trong số những nhà báo đi đầu trong việc ủng hộ khoán sản phẩm cuối cùng và giao đất giao rừng cho hộ trong nông nghiệp (1979-1986-1988).
Danh hiệu, Giải thưởng::
Tám Giải Nhất hoặc A của Hội Nhà báo Việt Nam và Giải thưởng của thành phô Hải Phòng, Giải thưởng Hùng Vương của tỉnh Vĩnh Phú về các bài viết ủng hộ các sáng kiến, mô hình đổi mới. Giải báo chí Quốc gia 2009
Giải Bông Sen Vàng tai Liên hoan phim Việt Nam lần thứ nhất( 8-1970) cho kịch bản phim LÚA TRÊN ĐẤT LỬA ( đồng tác giả với Phan Trọng Quỳ).
Bằng Danh dự và Huy Chương Vàng của Tổ chức quốc tế các nhà báo (OIJ).
Huân chương kháng chiến hạng Ba.
Huân chương kháng chiến hạng Nhất.
Huân chương Lao động hạng nhất.
Huân chương Độc lập hạng nhất.
Huy chương "Chiến sỹ văn hóa".
Huy chương "Vì sự nghiệp báo chí Việt Nam".
Huy chương "Vì sự nghiệp báo Nhân Dân".
Huân chương Tự Do (CHDCND Lào.)
Bài trên đây của ông cựu Tổng biên tập báo Nhân Dân có đề cập đến một vấn đề tế nhị, hay có người nói là “nhạy cảm”, vì ông chất vấn cái trật tự Đảng, xuân, và đất nước. Đúng là vấn đề tế nhị. Nhưng ông nói được trên mặt báo chí, thì tôi nghĩ người khác cũng có thể nói được. Do đó, tôi muốn nhân bài này bàn thêm vài điều chung quanh thứ tự Đảng, Nhà nước, Nhân dân, v.v…
Bác Hữu Thọ viết: “Rồi không biết từ lúc nào, cơ quan nào hướng dẫn hoặc tự phát nhưng sau đó thành nếp quen, một khẩu hiệu bao trùm trong ngày Tết các năm là: ‘Mừng Đảng, mừng xuân, mừng đất nước đổi mới’. Đã thành thói quen thì rất khó sửa và có thể có vấn đề tế nhị cho nên không tiện sửa vì nói trái đi có thể bị hiểu lầm. Nhưng dù sao, khẩu hiệu đó cũng có gì gờn gợn: Sao lại đặt Đảng trước dân tộc, trái với tư tưởng Hồ Chí Minh? Nghĩ thế nhưng nhiều người không tiện nói.” Chẳng hiểu tại sao không tiện nói. Tôi thì nghĩ chắc chắn tìm được xuất xứ của câu khẩu hiệu này sẽ là một đề tài thú vị cho một luận án thạc sĩ.
Tôi thì nghĩ có lẽ do thói quen mà ra. Ở VN, người ta quen miệng nói “Đảng, Nhà nước, và Nhân dân”. Đọc báo, nghe đài, xem tivi, chúng ta thường hay thấy những cái tít hay cụm từ như muốn nhắc cho người dân biết rằng Đảng CSVN là người làm chủ cao nhất của đất nước. Chẳng hạn “Lãnh đạo Đảng, Nhà nước, quân đội chúc thọ đồng chí Đỗ Mười” hay “Đảng, Nhà nước và nhân dân ta rất cần những nhà báo có tâm, có tài”, mà trong đó Đảng đứng đầu, rồi mới đến Nhà nước, sau đó là quân đội, và cuối cùng là … nhân dân. Ngay cả công trạng cũng theo thứ tự đó: “Năm 2009 vừa qua, nhờ nỗ lực của toàn Đảng, toàn quân và toàn dân ta, đất nước đã từng bước vượt qua khó khăn do những tác động tiêu cực của cuộc khủng hoảng kinh tế, tài chính toàn cầu và thiên tai, dịch bệnh gây ra, tiếp tục giành được những thành tựu to lớn trên các lĩnh vực chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội, an ninh quốc phòng” (Trích thư chúc Tết của Chủ tịch Nguyễn Minh Triết). Tôi thử google những trang web ở Việt Nam thì thấy chữ “Đảng” xuất hiện 7.62 triệu lần, chữ “Nhân dân” 8.29 triệu lần, và “Nhà nước” 9.64 triệu lần. Nói cách, những danh từ này đã đi vào … quần chúng sau 1975.
Chúng ta thử nhìn sang nước khác xem họ cách họ nói chuyện ra sao. Những ai từng ở các nước phương Tây đều biết rằng không có khẩu hiệu tuyên truyền theo kiểu VN, nhưng quảng cáo nhiều hơn. Vì thế, chúng ta không thể so sánh khẩu hiệu, mà phải so sánh diễn văn của các lãnh tụ. Ở Úc chưa bao giờ có một chính khách của bất cứ đảng chính trị nào -- dù là đang cầm quyền hay đối lập – dám nêu những khẩu hiệu theo thứ tự như ở nước ta. Thật ra, họ làm ngược lại: các chính khách ghi nhận công lao của người dân, nhất là người thổ dân, chứ ít khi nào nói đến công trạng của chính phủ, và nhất định không nói đến đảng. Chẳng hạn như trong bài diễn văn của Thủ tướng Kevin Rudd nhân dịp ngày Quốc khánh Úc năm nay, ông nói: “I begin by acknowledging the first Australians, on whose land we and whose cultures we celebrate as among the oldest continuing cultures in human history.” Hay nhìn sang bài diễn văn của các lãnh tụ Mĩ (xem hình dưới đây), chúng ta thấy họ không bao giờ nhắc đến đảng của họ, mà chỉ toàn là nation (quốc gia), people (nhân dân), freedom (tự do), v.v…
Tôi tò mò làm thử một so sánh hai bài diễn văn của ông Tổng bí thư nhân ngày Quốc khánh 2/9 và diễn văn của ông Obama nhân ngày nhậm chức Tổng thống thứ 44 của Mĩ thì thấy vài khác biệt thú vị:
* Trong bài diễn văn 3974 chữ của ông Tổng bí thư, chữ Đảng xuất hiện 64 lần (chiếm 1.6% tổng số chữ), Nhân dân 24 lần, Dân chủ 14 lần, Nhà nước 7 lần, Bác Hồ 3 lần, Tự do 1 lần.
* Bài diễn văn 2423 chữ của Obama thì không có một chữ nào dành cho Đảng Dân chủ, nhưng Nation được đề cập nhiều nhất: 18 lần, America 16 lần, people 8 lần, freedom 4 lần, nhưng không có democracy (dân chủ).
So sánh 2 bài diễn văn cho thấy bên tổng thống Mĩ đặt quốc gia va nhân dân (nation, America và people) lên trên, còn bài của bác Mạnh thì Đảng là trên hết, sau đó mới đến nhân dân. Có lẽ những tần số này chính là câu trả lời cho câu hỏi của bác Hữu Thọ.
NVT
Những chữ được đề cập đến trong bài diễn văn nhậm chức của Tổng thống Obama
Toàn văn lời chúc Tết của Tổng Bí thư
"Tôi đề nghị chúng ta cùng nâng cốc rượu mừng Xuân, mừng đất nước, mừng Đảng và nhân dân ta"
Tổng bí thư Nông Đức Mạnh chúc Tết lãnh đạo Đảng, Nhà nước và đồng bào, chiến sĩ cả nước
http://www.qdnd.vn/QDNDSite/vi-VN/61/26202/print/Default.aspx
http://www.qdnd.vn/QDNDSite/vi-VN/61/26202/print/Default.aspx
"Tổng bí thư đã cùng mọi người nâng cốc mừng Xuân, mừng Đất nước, mừng Đảng và nhân dân ta, mừng sự nghiệp đổi mới, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc"
(Báo Thế Giới và Việt Nam, cơ quan truyền thông của Bộ Ngoại giao, là tờ báo đối ngoại lớn nhất cả nước, phản ánh các vấn đề quốc tế sâu sắc và nóng bỏng và chính sách cũng như hoạt động đối ngoại của Việt Nam)
http://www.tgvn.com.vn/printContent.aspx?ID=8968
http://www.tgvn.com.vn/printContent.aspx?ID=8968
