“Ông Nguyễn Du là ông Quang Trung”
Đoạn video ngắn dưới đây do một phóng viên thực hiện nhằm trắc nghiệm kiến thức căn bản nhất về môn sử. Các bạn sẽ rất sốc khi có các em học sinh lớp 7 đang sống trong quận Đống Đa mà không biết vua Quang Trung là ai! Có em thì nói rằng Quang Trung và Nguyễn Huệ là hai anh em, có em thì cho rằng họ là "bạn chiến đấu", lại có em phăng-ta-di hơn nghĩ rằng họ là ... bố con! Một em nữ trả lời rằng Quang Trung đánh thắng quân Thanh trên ... sôngBạch Đằng. Nhưng sốc nhất là một em học sinh của trường Nguyễn Du nói rằng "Ông Nguyễn Du chính là ông Quang Trung”! Đúng là hết ý.
Nhưng có lẽ đó chỉ mới là tín hiệu ban đầu cho một vấn đề lớn hơn. Thật vậy, đây không phải là lần đầu học sinh tỏ ra dốt sử như thế. Trước đây đã có những em học sinh và sinh viên trả lời trên đài truyền hình một cách ngô nghê rằng Nguyễn Trãi là người đấu tranh cho môi trường, Trần Hưng Đạo là bạn của Trần Quốc Tuấn.Sách sử minh hoạ các danh tướng bằng hình ảnh trong các game, còn nữ tướng thì cho nhuộm tóc nâu như thiếu niên thời thượng. Lại có sách sử in hình bậy bạ, như lính của Mã Viện cởi truồng, như mẹ của Đinh Bộ Lĩnh bị rái cá hiếp, vân vân.
Một trong những kiến thức thuộc vào loại thích thú của tôi là hôm nọ có một anh giảng viên văn học của một đại học ngoài Bắc khẳng định trên tivi rằng Tự lực văn đoàn là một ... gánh hát cải lương.
Giảng viên mà còn như thế thì không nên ngạc nhiên khi các em học sinh không biết Quang Trung là ai. Tôi nghĩ nếu phóng viên hỏi họ (các em học sinh) biết Bao Công là ai không thì chắc họ sẽ trả lời là biết ngay. Một câu hỏi "chứng" như thế sẽ rất thú vị.
Mấy năm gần đây, người ta báo động về môn sử vì có quá ít học sinh ghi danh học môn này. Trong kì thì trung học phổ thông năm nay, chỉ có khoảng 154 ngàn học sinh đăng kí thi môn sử, chiếm chỉ 15% tổng số thí sinh trên cả nước. Với tình trạng này không biết thế hệ mai sau có mấy ai còn biết đến sử nước nhà. Trước đây, Chủ tịch HCMinh từng nói “Dân ta phải biết sử ta / Cho tường gốc tích nước nhà Việt Nam”, nếu ông là sống lại chắc sẽ rất sốc khi nghe mấy em học sinh trả lời rằng Quang Trung là Nguyễn Du. Biết đâu mai kia mốt nọ họ sẽ nói ông Nguyễn Tất Thành, Nguyễn Sinh Côn, Nguyễn Ái Quốc, và ông Hồ Chí Minh là bạn chiến đấu.
