Công trình nhà tre Bamboo Legend cao gần 15m, diện tích lên đến 700m2 tọa lạc ngay tại quảng trường trung tâm "thành phố không ngủ" - Grand World.
Với kiến trúc độc đáo, kết cấu phức tạp bậc nhất, được làm hoàn toàn từ tre và tạo hình hoa sen, trống đồng đặc sắc, nhà tre Bamboo Legend cùng với kiến trúc kinh thành cổ "Tinh hoa Việt Nam" rộng 11.200m2 liền kề hợp thành chuỗi biểu tượng văn hóa Việt đặc sắc, ấn tượng ngay tại mặt tiền của siêu quần thể Phú Quốc United Center. Giữa những kiến trúc biểu tượng Á - Âu rực rỡ, 2 công trình kiến trúc - văn hóa mang đậm hồn Việt cũng là cách để Vingroup giới thiệu những nét đẹp dân tộc đến với du khách năm châu khi đến với "siêu quần thể" trải nghiệm hàng đầu khu vực.
KTS Võ Trọng Nghĩa kể, dịp Tết Nguyên đán 2020, vừa trở về từ thiền viện ở Myanmar sau khoảng 3 năm tu tập, ông nhận được lời đề nghị thiết kế một công trình nhà tre tại siêu quần thể Phú Quốc United Center đang xây dựng.
Đề bài mà Vinpearl đưa ra là thiết kế một biểu tượng nghệ thuật, văn hóa từ cây tre - đại diện cho phẩm chất đặc sắc của người Việt là đoàn kết, thủy chung, thanh cao, bất khuất - ở mặt tiền để chào đón du khách đến với siêu quần thể này. Yêu cầu đơn giản là ai nhìn vào cũng phải thích, phải mê và muốn vào sâu bên trong, khám phá Phú Quốc United Center. Trong kết cấu tổng thể của siêu quần thể, Bamboo Legend nằm liền kề khu kinh thành cổ "Tinh hoa Việt Nam" tạo nên dấu ấn Việt Nam đậm nét ngay khi du khách đặt chân đến đây.
Với chủ nhân của hàng loạt kỷ lục nhà tre, đề bài của Vinpearl vừa dễ lại vừa khó. Dễ là bởi ông được quyền thỏa sức sáng tạo, nhưng khó là làm sao để ai cũng phải vừa nhìn đã thích. Và khó hơn nữa là càng đi sâu vào bên trong, người xem phải càng ngỡ ngàng về vẻ đẹp của không gian kiến trúc.
Vị kiến trúc sư từng giành hơn 130 giải thưởng quốc tế danh giá cũng xác định đây chính là thử thách lớn nhất mà ông từng đối mặt - một công trình được xếp bậc nhất về độ khó và chắc chắn sẽ đòi hỏi những giải pháp thi công chưa từng có tiền lệ.
Sau hơn 2 tuần tập trung cao độ, ý tưởng về "Huyền thoại Tre" ra đời. Theo thiết kế, Bamboo Legend có hình một chiếc vương miện tạo cảm giác tương đồng, dễ tiếp xúc từ tất cả các hướng, rất phù hợp khi đặt ở vị trí giữa quảng trường.
Đây cũng là công trình đầu tiên KTS Võ Trọng Nghĩa đưa ngôn ngữ điêu khắc vào tác phẩm nhà tre khi lồng ghép bên trong một chiếc trống đồng - bảo vật tinh hoa văn hóa Việt cổ và một bông hoa sen khổng lồ - quốc hoa của Việt Nam. Hai biểu tượng làm từ tre giống như được điêu khắc âm bản bên trong khối vương miện, không thể thấy từ bên ngoài. Khi đi vào trong nhà tre, du khách sẽ vỡ òa ngạc nhiên trước "bản giao hưởng" của 3 biểu tượng văn hóa truyền thống đặc trưng của người Việt giữa kiến trúc hoành tráng và rực rỡ của "siêu quần thể không ngủ".
Trước Bamboo Legend, các công trình dùng đến 30.000 cây tre đã được Võ Trọng Nghĩa xem là "khủng khiếp". Tuy nhiên, đến nhà tre tại Phú Quốc United Center, vị kiến trúc sư phải sử dụng số lượng tre kỷ lục, khoảng 42.000 cây, mới chuyển tải hết ý tưởng cực độc đáo của mình.
Tất cả nguyên liệu tạo nên Bamboo Legend là tầm vông, loại tre được trồng nhiều tại các tỉnh Đông Nam Bộ. Đây là loại tre có thân thẳng, đốt dài, đặc ruột nên có độ bền, độ đàn hồi cao, có khả năng chịu lực chống, lực uốn tốt hơn nhiều so với tre gai. Nhưng chỉ những cây tầm vông 4 - 5 tuổi đủ độ cứng cáp, chiều cao 6-7m, đường kính thân 3-5cm mới được tuyển chọn.
Sau khi được loại bỏ phần gốc và ngọn, tre được ngâm bùn trong khoảng 6 tháng. Đây là phương pháp tự nhiên, không dùng hóa chất được sử dụng từ xa xưa nhằm loại bỏ đường và mùi hương hấp dẫn trong thân tre, ngăn mối mọt ăn. Ngâm bùn cũng giúp làm tăng độ dẻo của tre.
Xong công đoạn ngâm, tre được vớt lên và đưa vào lò hun khói trong 3 tuần. Quá trình xử lý công phu vừa nhằm sấy khô, vừa để loại bỏ mùi hôi và còn có tác dụng nhuộm cho tre một màu khói rất đặc trưng.
"Đây có thể xem là chất sơn chống gỉ tự nhiên dành cho loại thép xanh", vị kiến trúc sư so sánh.
Công trình hoàn toàn không sử dụng đinh, ốc vít hay sắt thép để liên kết các thân tre với nhau. Thay vào đó, các cây tre được nối với nhau bằng chốt chiều dài 30-40cm xuyên qua thân. Các mối nối còn được gia cố bằng loại dây dù đặc biệt được đặt dệt riêng. Đây là loại dây dù siêu bền, có khả năng chịu lực hàng trăm kí. Nếu chốt được ví như "xương", tạo sự liên kết thì dây dù có vai trò như "cơ" bảo vệ "xương" và giữ ổn định cho công trình.
Tất cả chốt đều được vót thủ công từ tre tầm vông bởi đây là cách duy nhất để giữ được lớp cật tre, đảm bảo độ dẻo, độ bền cho chốt. Tổng cộng, công trình kỷ lục tại Phú Quốc United Center đã dùng tới số chốt lên tới hàng chục nghìn.
Để bảo vệ cả công trình, Võ Trọng Nghĩa còn thiết kế phần mái cho Bamboo Legend. Mái nhà tre không dùng vật liệu lá cọ mà đan bằng cây vọt được khai thác và vận chuyển về từ khu vực miền núi phía Bắc.
Vọt là loại cây thuộc họ dương xỉ, phân bố nhiều ở các tỉnh miền núi phía Bắc. So với lá cọ, vọt vừa có tính thẩm mỹ, phù hợp với các công trình cao cấp, vừa có độ bền hơn nhiều lần do không đọng nước mưa.
"Huyền thoại Tre" là dự án có thời gian lên ý tưởng, thiết kế và thi công thần tốc. Để đảm bảo tiến độ, có những thời điểm, kiến trúc sư thiết kế đến đâu phải gửi bản vẽ ra công trường cho đội thi công đến đó. KTS Võ Trọng Nghĩa gọi vui, đây là công trình "một đập ăn ngay" vì chỉ được phép làm đúng, nếu sai sẽ không có cơ hội để sửa lại.
Để nhà tre "bám" chặt xuống nền bê tông của quảng trường, không bị lật đổ khi có gió bão, vị kiến trúc sư phải dùng đến một bàn chông rộng 700m2. Bàn chông gồm 58 chân thép dài 85cm, ăn sâu xuống nền bê tông 25cm để cố định 58 chân của trống đồng và hoa sen khổng lồ. Trong khi đó, các thân tre được cố định bằng 728 chân thép dài 35cm, khoan sâu xuống sàn tới 15cm.
Trống đồng tre có độ cao 10,5m, hoa sen tre cao 9,5m là 2 hạng mục phức tạp nhất được thi công trước. Mỗi chân của trống đồng và hoa sen chứa khoảng 90 cây tre, được tạo lỗ ở giữa. Việc tạo hình trống đồng, hoa sen và việc tạo lỗ ở các chân đều phải được tính toán thật tỉ mỉ để khi dùng cần cẩu đặt lên bàn chông sẽ ăn khớp với nhau như bulông và ốc vít.
Trống đồng và hoa sen cũng đóng vai trò như "cốt thép", nhờ đó nhà tre có thể đạt độ cao kỷ lục 15m. Sau khi xong phần "cốt thép", các kỹ sư tiếp tục dành 4 tháng để đan các cây tre xung quanh theo dạng lưới 3 chiều kích thước 70cm x 70cm, tạo thành hình vương miện.
Mỗi thân tre chỉ dài 4-5m nên để công trình đạt độ cao như mong muốn, các cây tre phải được nối và cố định với nhau bằng chốt tre và dây dù. Cũng nhờ cách này mà nếu bất kỳ một cây tre nào gặp sự cố đều có thể "tháo khớp" và thay thế dễ dàng.
Khi đan tre, bài toán nan giải nhất mà vị kiến trúc sư nổi tiếng chưa từng đối mặt là làm sao kết nối hệ lưới vuông với các thân tre đã được uốn cong của trống đồng và hoa sen. Sau nhiều tính toán, "Vua tre" quyết định uốn tre để tạo thành một hệ dầm vòng xung quanh trống đồng và hoa sen. Các cây tre dọc, ngang của hệ lưới vuông sau đó được chốt vào hệ dầm vòng này.
"Đây là giải pháp hoàn toàn mới, chưa từng có trong tất cả công trình chúng tôi từng làm. Bao nhiêu tinh hoa của chúng tôi đều đã hội tụ hết vào đây", vị kiến trúc sư đánh giá.
"Công trình tre lớn nhất Việt Nam" Bamboo Legend là một trong 5 kỷ lục có mặt tại siêu quần thể nghỉ dưỡng, vui chơi, giải trí Phú Quốc United Center. Khai trương vào tháng 4 năm nay, với quy mô lên đến hơn 1.000 hecta, siêu tổ hợp quy tụ hàng nghìn hạng mục vui chơi, giải trí và hệ sinh thái nghỉ dưỡng, mua sắm hoạt động 24/7.
Được phát triển theo mô hình "thành phố không ngủ" đầu tiên tại Việt Nam, Phú Quốc United Center được kỳ vọng sẽ đưa đảo Ngọc trở thành "điểm đến quốc tế mới" tại châu Á, sánh ngang với các thành phố sôi động hàng đầu thế giới như Jeju (Hàn Quốc), Clarke Quay (Singapore), Las Vegas (Mỹ)...
Nội dung: Phạm Vân
Thiết kế: Tấn Nguyễn
