Nguyễn Tài Ngọc
Tổng Thống Hoa Kỳ sau khi về hưu thường thiết lập một thư viện để giữ lại sách vở, tài liệu, văn kiện, phim ảnh, liên quan đến thời gian làm Tổng Thống, hoặc trưng bày quà tặng của các quốc gia, nguyên thủ khác.
Nước Mỹ có 44 Tổng Thống, nhưng chỉ có 21 Tổng Thống thiết lập thư viện mang tên mình. Tiền xây dựng hay tiền mua đất đai cho những thư viện không đến từ ngân quỹ quốc gia mà do tư nhân tài trợ. Ngoại trừ Lyndon B. Johnson chôn ở Lyndon Johnson National Historical Park, Texas và John F. Kennedy chôn ở Nghĩa Trang Quân đội Quốc Gia Arlington, Virginia, tất cả Tổng Thống khác chôn ở thư viện của mình.
Thư viện Tổng Thống chán phèo chả có gì thích thú để xem mà lại còn bán vé vào cửa nên số du khách đến xem Thư viện Tổng Thống rất ít. Ai có thì giờ thì đọc bài bình luận này chỉ trích Thư viện Tổng Thống là một thất bại lớn:http://www.salon.com/2013/04/25/presidential_libraries_are_huge_failures/.
Năm ngoái tôi đến xem thư viện mới thành lập nhất của Tổng Thống Thứ 43 George W. Bush Con ở Dallas , Texas . Chẳng những George W. Bush là Tổng Thống tầm thường không dấy động sự ham thích của một du khách đến xem tiểu sử và thành quả, Thư viện George W. Bush cũng chẳng có gì thích thú, phần đông chỉ là hình ảnh và quà tặng của các quốc gia bạn. Kiến trúc của building quá tầm thường (tôi có cảm tưởng là... tôi vẽ cũng được) và địa thế của Thư viện trong thành phố sơ xác chẳng có gì là thơ mộng, thế mà họ bán vé vào cửa 20 dollars!
Ở thành phố tôi ở Simi Valley có thư viện của Tổng Thống Thứ 40 của Hoa Kỳ, Ronald Reagan Presidential Library. Ronald Reagan Presidential Library có bốn cái khác những thư viện Tổng Thống khác không có là:
1. Ronald Reagan Presidential Library lớn nhất trong các Thư viện Tổng Thống.
2. Ronald Reagan Presidential Library tọa lạc trên một đỉnh núi chung quanh là thung lũng bao la, nhìn thấy xa là biển. Cảnh trí hùng vĩ, thơ mộng.
3. Ronald Reagan Presidential Library có chiếc máy bay Air Force One đã "về hưu", ngày xưa đã từng chở bẩy Tổng Thống: Nixon, Ford, Carter, Reagan, Bush Cha, Clinton, Bush Con.
(Ronald Reagan Presidential Library cũng có chiếc trực thăng Marine One chở Tổng Thống bay những nơi gần trong thành phố. Air Force One là của Không Quân, Marine One là của Hải Quân. Trên nguyên tắc hai chiếc máy bay này thuộc quyền sở hữu của Không Quân và Hải Quân Hoa Kỳ, chỉ cho Ronald Reagan Presidential Library "mượn" để trưng bày).
4. Chiếc máy bay Air Force One mang đến sự hiếu kỳ mà trong tất cả các Thư Viện Tổng Thống, do đó số du khách đến xem Ronald Reagan Presidential Library mỗi năm là nhiều nhất (số du khách đến xem vào năm 2011: Ronald Reagan (Simi Valley, Calif.) 367,506, Abraham Lincoln (Springfield, Ill.) 293,135, Bill Clinton (Little Rock, Ark.) 291,471.
Vé vào cửa của Ronald Reagan Presidential Library là $16 dollars/ một người. Vì tôi ở đây, nhà tôi chỉ cách Thư viện 15 phút lái xe nên tôi mua thẻ gia đình hàng năm, không phải trả tiền mỗi lần vào cửa.
Ronald Reagan Presidential Library tọa lạc trên núi, khung cảnh thanh tịnh, nên mỗi buổi chiều khi nào hận đời đen bạc, hận kẻ bạc tình, hận mình thất bại, hận đại một người, tôi đến đây xem cảnh để tâm hồn lắng dịu thay vì lên núi Tà Lơn.
Thỉnh thoảng hai ba lần trong năm họ có triển lãm đặc biệt về một đề tài mới lạ để thay đổi không khí cho du khách khỏi chán. Hai tháng nay họ đang có triển lãm những xe hơi đặc biệt nên tôi đến xem và chụp những ảnh dưới đây:
Mặt tiền của Reagan Library:
Cờ giữa là cờ của Tiểu Bang California .
Phòng trưng bày hình ảnh bên trong thư viện. Trước khi vào chính trị, Reagan là tài tử ciné.
Reagan thích viết, hầu như ngày nào cũng viết nhật ký và viết vài dòng cho vợ là bà Nancy Reagan. Đây là quyển nhật ký ông viết.
Oval office: văn phòng Tổng Thống ở Tòa Bạch Cung hình bầu dục. Họ làm và trang hoàng một oval office ở Reagan Library giống 100% văn phòng Tổng Thống ở White House.
Quà tặng của các quốc gia khác cho Tổng Thống. Trên nguyên tắc, tất cả quà Tổng Thống nhận trong thời gian tại chức thuộc quyền sở hữu quốc gia, nhưng trên thực tế thì vì quốc gia không có đủ nơi chứa nên Tổng Thống giữ ở Thư Viện của mình.
Áo đầm của bà Reagan.
Tổng Thống Tài Ngọc đọc diễn văn ngày nhậm chức. Để ý bên trái là Phó Tổng Thống George Bush Cha. Bên phải là Tổng Thống và Phó Tổng Tống mãn chức, Jimmy Carter và Walter Mondale.
Hành lang này dẫn đến phòng chứa máy bay Air Force One.
Đây là Air Force One, máy bay rất cũ Boeing 707, hoàn thành vào năm 1972, số đuôi là 27000. Tổng Thống Richard Nixon dùng đầu tiên. Vào nhiệm kỳ thứ hai trong khi tại chức (1981-1989), Reagan ký sắc lệnh cho làm Air Force One mới, Boeing 747, nhưng máy bay mới chỉ làm xong thời Tổng Thống George Bush Con (số đuôi Air Force One mới là 28000).
Du khách được vào trong máy bay xem, nhưng cấm chụp hình bên trong, bắt đầu từ chỗ anh phó nhòm đứng trước máy bay trên thảm đỏ, bên trái tôi.
Nhưng lần này tôi phá luật, chụp lén bên trong máy bay. Phòng làm việc của Tổng Thống:
Phòng nghỉ của Tổng Thống, ghế sa-lông và cũng là giường ngủ, rất nhỏ. Nên nhớ là máy bay này làm từ năm 1972 , rất cũ và nhỏ hẹp.
Phòng hội họp.
Sau khi đi hết máy bay, du khách sẽ ra ở phần đuôi.
Đây là những xe hơi triển lãm ở tầng thứ nhì của phòng Air Force One:
1998 Cadillac: Xe chở Đức Giáo Hoàng đón dân chúng ở Mexico . Để ý ghế sau Đức Giáo Hoàng ngồi trên cao để có thể vẫy tay cho mọi người.
1962 Chaika: Xe của Tổng Thống Nikita Krushchev dùng để diễn hành. Krushchev có hai cái giống nhau, cho một cái cho phi hành gia Nga Yuri Gagarin, người đầu tiên bay vào không gian. Khi Gagarin chết vào năm 1968, ông ta cho xenày cho Tổng Thống Hungary . Khi khối Cộng Sản Nga-Sô sụp đổ vào năm 1989, xe này xuất cảng sang Hoa Kỳ.
1978 Mercedes Benz: xe của Saddam Hussein.
1938 Packard: giá làm xe này là $10,000 dollars vào năm 1938, trong khi một chiếc xe hơi Ford thường bấy giờ giá là $625. Tổng Thống Argentina Juan và Evita Peron lái xe này.
1942 Lincoln : Tổng Thống Franklin D. Roosevelt và Harry S. Truman dùng xe này.
1952 Chrysler: Tổng Thống Eisenhower và Phó Tổng Thống Richard Nixon dùng xe này.
1984 Cadillac: Tổng Thống Ronald Reagan dùng xe này.
Tầng cuối cùng của phòng chứa Air Force One có chiếc trực thăng Marine One:
Du khách sẽ đi qua vài phòng triển lãm nữa. Reagan là người đã gia tăng cuộc chạy đua vũ khí nguyên tử làm Nga-Sô không theo kịp, vỡ nợ, khối Cộng Sản Nga-Sô sụp đổ nên rất nhiều hình ảnh tài liệu trưng bày trong thời gian này, đặc biệt với Cựu Chủ Tịch Đảng Cộng Sản Nga Mikhail Gorbachev.
Reagan có một nông trại ở Santa Barbara , thích cỡi ngựa nên được nhiều người tặng giầy, nón cao-bồi, yên cỡi ngựa.
Ở đây lại có nhiều xe triển lãm như xe James Bond,
xe đóng trong phim Grease,
xe đóng trong phim của Elvis Presley,
xe của Steve McQueen,
xe Volkswagen trong phim Disney mà tôi xem ở SàiGòn lúc 13, 14 tuổi,
xe gắn máy Yamaha của show TV Batman thời 1966-1968,
và xe Batman tôi thích nhất trong phim Batman Returns.
Phần sân sau của Ronald Reagan Presidential Library
du khách có thể thấy một chiếc F-14,
một phần của bức tường ô nhục Bá-Linh,
phần mộ của Tổng Thống Reagan,
ngắm xem thung lũng thành phố Moorpark, Simi Valley ,
và cảnh hoàng hôn khi mặt trời lặn.
khi nào bạn đến Simi,
đừng quên ghé đến library Reagan.
Nguyễn Tài Ngọc
January 2015
Tài liệu tham khảo: