Tôi xách túi đồ nhãn hiệu Levi's vừa mua ra khỏi Plaza rồi đứng lại trước cửa chờ xe bạn đến. Một tay ăn xin phát hiện ra tôi, sán tới đứng trước mặt…
- Xin anh... cho tôi ít tiền đi! - Tôi đang đứng chờ, tiện tay vứt cho hắn đồng tiền xu 1 nghìn, cảm thấy tôi thư thái và còn phải đợi khá lâu nữa, nên hắn bắt chuyện….
Hóa ra tay này thật chuyên nghiệp, đã truyền cảm hứng cho tôi về một bài học làm ăn còn sâu sắc hơn một khoá học tại chức kinh tế ở trường.
Gã có vẻ sáng sủa và cởi mở…Giọng nhẹ nhàng, bắt đầu kể lể…
- Anh biết không ? ”Tôi chuyên ăn xin quanh khu mua sắm này thôi. Tôi chỉ liếc một phát là thấy anh ngay. Đi mua Levi's ở Plaza chắc chắn nhiều tiền..., và trông anh xởi lởi…
- Hả? Anh cũng hiểu đời phết nhỉ! - Tôi ngạc nhiên.
- Làm cái nghề này, cũng phải cho nó có tri thức. - Anh ta bắt đầu mở máy.
Tôi ngẫm nghĩ, thấy thú vị bèn hỏi:
- Thế nào là ăn xin một cách tri thức?
Tôi nhìn kỹ anh ta, đầu tóc dài rối, quần áo rách sờn, người gầy gò, nhưng sạch sẽ.
Anh ta giải thích:
- Chẳng ai thích ăn xin, nhưng phải làm sao cho người ta ít nhất không khó chịu. Anh đã không khó chịu tôi phải không? Tôi đoan chắc thế. Đấy là điểm khác biệt của tôi với những thằng ăn xin khác.
Tôi gật đầu đồng ý, đúng là tôi không khó chịu anh ta, nên tôi đang nói chuyện với anh ta đấy thôi….
- Tôi thường phân tích SWOT, những ưu thế, bất lợi, những cơ hội và nguy cơ. So với những thằng ăn xin khác là đối thủ cạnh tranh, ưu thế (Strengths) của tôi là tôi không làm người ta phản cảm, lánh sợ. Cơ hội (Opportunities) và nguy cơ (Threats) thì chỉ là những yếu tố điều kiện bên ngoài thuộc về hoàn cảnh, có thể là dân số ở đây đông hay vắng, thành phố có quyết định chỉnh trang đô thị, dẹp hè phố chăng, kinh tế tăng trưởng hay suy thoái...
- ...???
- Tôi đã từng tính toán rất củ tỉ rằng, khu vực thương mại này người qua lại đông, mỗi ngày khoảng mười nghìn người, trong đó rất nhiều người giàu có . Trên phương diện lý luận thì giả như mỗi ngày tôi xin được mỗi người một xu 1 nghìn đồng, thì mỗi tháng thu nhập của tôi đã được ba trăm triệu đồng. Nhưng thực tế thì đâu phải ai cũng cho tiền, mà một ngày làm sao tôi đi xin được mười nghìn lượt người. Vì thế, tôi phải phân tích, ai là khách hàng mục tiêu của tôi, đâu là khách hàng tiềm năng của tôi.
Anh ta lấy giọng nói tiếp:
- Ở khu Plaza này thì lượng khách hàng tiềm năng chiếm khoảng 40%, với họ tỉ lệ thành công khoảng 50%. Trong 40% đó, chỉ thực có 1/2 số người là có tỉ lệ xin được thành công 70% trở lên - đó mới khách hàng mục tiêu của tôi. Còn lại 60% số người, tôi bỏ qua họ, bởi tôi không có đủ thời gian để tìm vận may của mình với tỉ lệ dưới 50%. Đó là chiến lược của tôi vậy
- Cụ thể, anh lựa chọn khách hàng của mình như thế nào ? - Tôi căn vặn.
- Hãy nói về khách hàng mục tiêu nhé. Thì những nam thanh niên trẻ như anh đấy, có thu nhập, nên tiêu tiền không lưỡng lự. Ngoài ra các đôi tình nhân cũng nằm trong đối tượng khách hàng mục tiêu của tôi, họ không thể mất mặt trước bạn khác phái, vì thế đành phải ra tay hào phóng. Rồi tôi chọn các cô gái xinh đẹp đi một mình là khách hàng tiềm năng, bởi họ rất sợ bị lẽo đẽo theo, có nhiều khả năng họ chọn cách bỏ tiền ra cho rảnh nợ. Hai đối tượng này đều thuộc tầm tuổi 20-30. Nếu tuổi khách hàng nhỏ quá, họ không có thu nhập, mà tuổi già hơn, thì họ có thể đã có gia đình, tiền bạc bị vợ cầm hết rồi. Những ông chồng đó biết đâu có khi đang âm thầm tiếc hận rằng không thể ngửa tay ra xin tiền như tôi ấy chứ!
- Thế thì mỗi ngày anh xin được bao nhiêu tiền?
- Thứ hai đến thứ sáu, thường kém một chút, khoảng hai trăm nghìn. Cuối tuần thậm chí có thể 4-500 nghìn.
- Hả? Nhiều vậy sao?
Thấy tôi nghi ngờ, anh ta tính cho tôi thấy:
- Tôi cũng như anh, làm việc tám giờ vàng ngọc. Buổi sáng từ 11h đến tối 7h, cuối tuần vẫn đi làm như thường. Mỗi lần ăn xin một người tôi mất khoảng 5 giây, trừ đi thời gian tôi đi lại, di chuyển giữa các đối tượng mục tiêu, thường một phút tôi xin được một lần được một đồng xu 1 nghìn, 8 tiếng tôi xin được 480 đồng một nghìn, rồi tính với tỉ lệ thành công 70%.[(40%+50%)] thì tôi được khoảng 300 nghìn.
Chiến thuật ăn xin của tôi là dứt khoát không đeo bám khách dọc phố, nếu xin mà họ không cho. Bởi nói chung nếu họ cho tiền thì đã cho ngay rồi, nếu chỉ vì bị đeo bám lâu mà cho, thì tỉ lệ thành công cũng nhỏ. Tôi không thể mang thời gian ăn xin có giới hạn của tôi để đi lãng phí như thế, trong khi tôi có thể xoay ngay sang mục tiêu bên cạnh.
Trời, tay ăn xin này có đầu óc quá đi, phân tích như thể giám đốc kinh doanh hoặc giám đốc tiếp thị vậy.
- Anh nói tiếp đi! - Tôi hào hứng.
- Có người bảo ăn xin có số may xui, tôi không nghĩ thế. Lấy ví dụ nhé, nếu có một thanh niên đẹp trai và một thanh nữ xinh đẹp đứng trước cửa shop đồ lót mỹ phẩm, thì anh sẽ chọn ai để xin ?
Tôi ngẫm nghĩ rồi bảo, tôi không biết.
- Nên đến xin tiền anh chàng kia. Vì đứng bên một thanh nữ đẹp, anh ta chẳng lẽ lại không cho kẻ ăn xin tí tiền. Nhưng nếu đến xin cô gái, cô ta sẽ giả vờ là ghê sợ rồi lánh xa anh. Lúc ấy anh kia nếu làm trái đi mà cho, chẳng bất tiện lắm sao?
Tôi cho anh một ví dụ nữa: Hôm nọ đứng ở cửa siêu thị BigC có một cô gái trẻ tay cầm túi đồ vừa mua từ siêu thị, một đôi nam nữ yêu nhau đang đứng ăn kem, và một gã đóng bộ công chức chỉnh tề, tay xách túi đựng máy tính xách tay. Tôi chỉ nhìn họ ba giây, không ngần ngừ bước tới trước mặt cô gái trẻ xin tiền, cô ấy cho tôi hẳn đồng xu 5 nghìn, nhưng ngạc nhiên hỏi tôi tại sao chỉ xin tiền có mỗi cô ta. Tôi trả lời, cái đôi tình nhân kia đang ăn, họ không tiện rút ví ra cho tiền, gã kia trông có vẻ lắm tiền, trông như sếp nhưng vì thế trong người thường không sẵn tiền lẻ, chưa kể gã có tâm lí sợ mất quan điểm. Còn cô vừa mua sắm ở siêu thị ra, cô tất còn ít tiền thừa, tiền lẻ.
Chí lý, tôi càng nghe tay ăn mày nói càng tỉnh cả người ra.
- Cho nên tôi bảo rồi, tri thức quyết định tất cả!
Tôi nghe sếp tôi nói bao lần câu này, nhưng đây là lần đầu tôi nghe một thằng ăn xin nói câu này.
- Ăn xin cũng phải mang tri thức ra mà hành nghề. Chứ ngày ngày mang cái thân ngu xi và lười biếng nằm ệch ra ở xó chợ, cầu thang đường vượt giao lộ, ai cho tiền? Những người đó đều vội vàng hoặc cồng kềnh, ai qua đấy mà rảnh bao giờ, vậy xin chỉ mệt người. Phải trang bị tri thức cho mình, không ngừng quan sát học hỏi để thông minh lên. Thế kỷ 21 rồi, có đúng là cần tri thức không?
Có lần, có một người nhờ tôi đêm đứng dưới cửa sổ gào: "Hồng ơi, anh yêu em", gào 100 lần, nếu cô ấy thò đầu ra thì được hẳn 50 nghìn. Tính ra tổng thời gian tương tự tôi cũng kịp ăn xin được vài người, nhưng làm thế không đúng sở trường, lại vào lúc nghỉ ngơi, hơi tốn sức và rủi ro cao, còn kém đi ăn xin, thế là tôi từ chối.
Ở đây, nói chung một tay ăn xin một tháng có thể tác nghiệp được một nghìn hoặc tám trăm lần, may mắn lắm thì được khoảng hai nghìn lần. Dân số thành phố này khoảng ba triệu, Người ăn xin độ dăm chục anh, tức là cứ khoảng mười nghìn người dân mới có một ăn xin. Lượng khách hàng tiềm năng như thế khiến thu nhập của tôi ổn định, về cơ bản cho dù kinh tế thế giới tốt hay xấu, tình hình làm ăn của tôi vẫn ổn định, không biến động nhiều.
Trời, tôi phục tay ăn mày này quá!
- Tôi thường nói tôi là một thằng ăn xin vui vẻ. Những thằng khác chỉ vui khi xin được nhiều tiền, còn lại là mặt mũi thảm thiết. Tôi thường bảo rằng chúng mày nhầm to rồi. Vì tiền nó thường đến chỗ vui chứ mấy khi đến chỗ buồn.
Quá chuẩn!
- Ăn xin là nghề nghiệp của tôi, nên tôi phải hiểu biết để hành nghề một cách có tri thức. Mà anh ạ, thật ra tôi là người đóng góp không thiếu lần nào cho những lần cứu trợ bà con bão lụt đâu đấy. Những ngày mưa bão mới thực sự khiến tôi phải nằm nhà nghêu ngao ảo não nên tôi hiểu và thương họ thậm chí không con chỗ để mà được thế như tôi…
(st)
