Nhờ vào những thành quả nghiên cứu xuất chúng, ông Võ Đình Tuấn, tiến sĩ vật lý gốc Việt , Viện trưởng Viện Fitzpatrick thuộc Đại học Duke , North Carolina (Hoa Kỳ)vừa được Công ty Tư vấn Toàn cầu Creator Synectics chọn là một trong số 100 thiên tài đương thời thế giới.
Ngoài cương vị là Viện trưởng Viện Fitzpatrick thuộc Đại học Duke , North Carolina ( Hoa Kỳ), ông Tuấn còn là thành viên Hàn lâm viện Hóa học Hoa kỳ, biên tập viên và cố vấn của nhiều tạp chí quốc tế chuyên ngành.Năm 17 tuổi ông Tuấn rời Việt Nam sang Thụy Sĩ du học và lấy bằng cử nhân vật lý (1971) rồi sau đó bằng tiến sĩ Sinh Vật lý Hoá học tại Viện Federal Institute of Technology (1975). Ông sang định cư tại Hoa kỳ vào năm 1975. Ông Tuấn nhận bằng phát minh đầu tiên vào năm 1987 khi sáng chế ra loại thẻ (badge) nhỏ và dễ sản xuất , có thể gắn lên áo của công nhân khi họ làm việc trong những môi trường hoá chất độc hại. Sau giờ làm việc các thẻ này sẽ đươc một máy scan quang học đọc và ghi lại thông số của các hóa chất độc hại mà công nhân có thể nhiễm phải trong quá trình làm việc trong ngày. Trong lãnh vực y khoa, ông Tuấn đã phát minh những hệ thống tương tự để dò tìm các DNA bị tổn thương, bệnh tiểu đường và bệnh ung thư. Tất cả các hệ thống trên đều dựa vào hiện tượng phát quang đồng bộ (synchronous luminescence-SL)Điểm đặc biệt là qua tay ông, phương pháp phát quang đồng bộ đã trở thành thực dụng vì các dữ kiện đươc ghi lại, trưng bày và đọc nhờ vào hệ thống scan quang học (dùng laser và quang học sợi ) nên sức khoẻ con người có thể đươc theo dõi không cần đến các thủ thuật y khoa như sinh thiết (biopsy)Năm 2003, ông Tuấn đã là một trong bốn nhà khoa học Mỹ gốc Á được Cơ quan Thương hiệu và Phát minh Hoa kỳ (US Patent and Trademark Organisation-USSPTO) vinh danh.Theo Cơ quan này, các phát minh của ông Tuấn đã góp phần làm cho Hoa kỳ trở thành một trong những nước có nền khoa học kỹ thuật tân tiến nhất trên thế giới.Sau gần 30 năm hoạt động khoa học, đến nay ông Tuấn đã có hơn 30 bằng phát minh và sáng chế trong nhiều lãnh vực khác nhau như môi trường, sinh học và y học. Ngoài ra, ông Tuấn còn đoạt 5 giải thưởng Nghiên cứu và Phát triển (R &D)vào các năm 19811987,1992, 1994 và 1996 và là tác giả của hơn 300 công trình được phổ biến trên nhiều tạp chí khoa học. Tuy là một khoa học gia nổi tiếng, ông Tuấn rất khiêm nhường khi cho rằng “các nghiên cứu của ông chỉ nhằm mục đích góp phần làm giảm bớt những đau đớn của con người”, và theo ông cái khó nhất đối với các bệnh nan y như ung thư hay AIDS chính là làm sao phát hiện ra những căn bệnh ấy.Nhà khoa học tài ba này hiện đang tiếp tục đeo đuổi mục đích cải tiến công nghệ sản xuất máy móc y khoa hiện đại, có kích thước nhỏ và giá thành thấp nhằm góp phần nâng cao hiệu năng của chẩn đoán và điều trị.Nguồn : Travid DuongTS Vật Lý Võ Đình Tuấn
Một khoa học gia người Việt được chọn vào danh sách 100 thiên tài đương thời thế giới.
Sau gần 30 năm hoạt động khoa học, đến nay ông Tuấn đã có hơn 30 bằng phát minh và sáng chế trong nhiều lãnh vực khác nhau như môi trường, sinh học và y học.
Tiến sĩ vật lý Võ Đình Tuấn, Viện trưởng Viện Fitzpatrick thuộc Đại học Duke , North Carolina ( Hoa Kỳ)
Nhờ vào những thành quả nghiên cứu xuất chúng, ông Võ Đình Tuấn, tiến sĩ vật lý gốcViệt vừa được Công ty Tư vấn Toàn cầu Creator Synectics chọn là một trong số 100 thiên tài đương thời thế giới.
Ngoài cương vị là Viện trưởng Viện Fitzpatrick thuộc Đại học Duke , North Carolina ( Hoa Kỳ), ông Tuấn còn là thành viên Hàn lâm viện Hóa học Hoa kỳ, biên tập viên và cố vấn của nhiều tạp chí quốc tế chuyên ngành.
Năm 17 tuổi ông Tuấn rời Việt Nam sang Thụy Sĩ du học và lấy bằng cử nhân vật lý (1971) rồi sau đó bằng tiến sĩ Sinh Vật lý Hoá học tại Viện Federal Institute of Technology (1975). Ông sang định cư tại Hoa kỳ vào năm 1975.
Ông Tuấn nhận bằng phát minh đầu tiên vào năm 1987 khi sáng chế ra loại thẻ (badge) nhỏ và dễ sản xuất , có thể gắn lên áo của công nhân khi họ làm việc trong những môi trường hoá chất độc hại. Sau giờ làm việc các thẻ này sẽ đươc một máy scan quang học đọc và ghi lại thông số của các hóa chất độc hại mà công nhân có thể nhiễm phải trong quá trình làm việc trong ngày. Trong lãnh vực y khoa, ông Tuấn đã phát minh những hệ thống tương tự để dò tìm các DNA bị tổn thương, bệnh tiểu đường và bệnh ung thư. Tất cả các hệ thống trên đều dựa vào hiện tượng phát quang đồng bộ (synchronous luminescence-SL) Điểm đặc biệt là qua tay ông, phương pháp phát quang đồng bộ đã trở thành thực dụng vì các dữ kiện đươc ghi lại, trưng bày và đọc nhờ vào hệ thống scan quang học (dùng laser và quang học sợi ) nên sức khoẻ con người có thể đươc theo dõi không cần đến các thủ thuật y khoa như sinh thiết (biopsy)
Năm 2003, ông Tuấn đã là một trong bốn nhà khoa học Mỹ gốc Á được Cơ quan Thương hiệu và Phát minh Hoa kỳ (US Patent and Trademark Organisation-USSPTO) vinh danh.Theo Cơ quan này, các phát minh của ông Tuấn đã góp phần làm cho Hoa kỳ trở thành một trong những nước có nền khoa học kỹ thuật tân tiến nhất trên thế giới.
Sau gần 30 năm hoạt động khoa học, đến nay ông Tuấn đã có hơn 30 bằng phát minh và sáng chế trong nhiều lãnh vực khác nhau như môi trường, sinh học và y học. Ngoài ra, ông Tuấn còn đoạt 5 giải thưởng Nghiên cứu và Phát triển (R &D)vào các năm 19811987,1992, 1994 và 1996 và là tác giả của hơn 300 công trình được phổ biến trên nhiều tạp chí khoa học.
Tuy là một khoa học gia nổi tiếng, ông Tuấn rất khiêm nhường khi cho rằng “các nghiên cứu của ông chỉ nhằm mục đích góp phần làm giảm bớt những đau đớn của con người”, và theo ông cái khó nhất đối với các bệnh nan y như ung thư hay AIDS chính là làm sao phát hiện ra những căn bệnh ấy.
Nhà khoa học tài ba này hiện đang tiếp tục đeo đuổi mục đích cải tiến công nghệ sản xuất máy móc y khoa hiện đại, có kích thước nhỏ và giá thành thấp nhằm góp phần nâng cao hiệu năng của chẩn đoán và điều trị
TS gốc Việt Võ Đình Tuấn lọt vào danh sách "100 thiên tài đương đại"
Năm 17 tuổi, tốt nghiệp trung học ở Việt Nam, Võ Đình Tuấn sang Thụy Sĩ du học và lấy bằng cử nhân vật lý năm 1971. Bốn năm sau, Tuấn bảo vệ thành công luận án tiến sĩ (TS) hóa lý tại Viện Công nghệ Liên bang Thụy Sĩ (ETH) ở Zurich. Năm 1975, ông sang định cư tại Mỹ. Hai năm sau, ông là nghiên cứu sinh sau tiến sĩ tại ORNL.
Với những thành công liên tục trong nghiên cứu khoa học, từ năm 2003, ông là giám đốc Trung tâm Lượng tử ánh sáng của ORNL cho đến khi giữ chức Viện trưởng Viện Lượng tử ánh sáng Fitzpatrick của Mỹ. TS Tuấn là người đi tiên phong trong lĩnh vực lượng tử ánh sáng, ông xây dựng nền tảng cho Viện Fitzpatrick trong các lĩnh vực: Lượng tử ánh sáng sinh học, Công nghệ nano, Vật liệu quang học và Công nghệ thông tin lượng tử.
Bằng phát minh đầu tiên của Võ Đình Tuấn trao cho sáng chế "Băng dán cứu sinh" (1987) là một loại băng rất nhỏ và dễ sản xuất hàng loạt, dùng để gắn vào áo của công nhân khi họ làm việc trong những môi trường có nguy cơ cao, nhằm ghi lại các thông số của loại chất độc hại mà họ bị mắc phải trong quá trình lao động. Chỉ cần 11 giây người ta đã biết mình bị ngộ độc ở mức độ nào và chữa chạy ngay mà không cần phải đưa vào bệnh viện, rồi phải tốn thì giờ lấy máu, nước tiểu để xét nghiệm.
TS Tuấn còn nghiên cứu cải tiến những công nghệ mới như: bộ phận cảm ứng quang học nano có khả năng phát hiện những thay đổi phân tử ở cấp độ tế bào; công nghệ mạch điện tử sinh-quang học siêu nhỏ ("chip" sinh-quang học) giúp việc thí nghiệm hóa học trở nên dễ dàng hơn và ít tốn kém hơn; quang học lượng tử giúp cho việc truyền những dữ liệu y khoa cá nhân trở nên an toàn hơn.
Sau gần 30 năm hoạt động khoa học, TS Tuấn là tác giả của trên 30 bằng phát minh và sáng chế đang được ứng dụng rộng rãi trong các lĩnh vực môi trường, sinh học, y học... Ông đã có hơn 330 bài viết được công bố trên các báo và tạp chí. Ông cũng là tác giả của sáu cuốn sách về các đề tài khoa học và là giảng viên tại nhiều trường đại học.
TS Tuấn đã đoạt năm giải thưởng nghiên cứu và phát triển (R&D) vào các năm 1981, 1987, 1992, 1994 và 1996. Năm 1988, ông vinh dự được Hiệp hội Quang phổ học ứng dụng trao tặng huy chương vàng; năm 1989, ông là người đoạt giải Languedoc-Rousillon của Pháp; năm 1992, Hiệp hội Câu lạc bộ Sáng chế Mỹ trao tặng ông giải International Hall of Fame. Ông cũng là người hai lần đoạt giải chuyển giao công nghệ của Federal Laboratory Consortium (năm 1986 và 1995).
Năm 1996, ông được Câu lạc bộ Sáng chế Mỹ và Hiệp hội Sáng chế Tennessee bình chọn là Nhà phát minh giỏi nhất trong năm; năm 1997, ông được Bộ Năng lượng Mỹ trao giải nghiên cứu công nghệ và môi trường; một năm sau đó, ông lại đoạt giải Thương mại hóa công nghệ...
Năm 2003, Cơ quan Thương hiệu và phát minh Hoa Kỳ (USPTO, trực thuộc Chính phủ Mỹ) đã tôn vinh bốn nhà khoa học Mỹ, gốc Á trong đó có nhà bác học Võ Đình Tuấn.
Để có được danh sách 100 thiên tài này, Creator Synetics - chuyên tư vấn hỗ trợ cho các công ty, tổ chức liên quan đến phát minh, sáng tạo và các tư tưởng đột phá - đã tính điểm các ứng viên theo năm tiêu chuẩn: tạo ra những thay đổi lớn, được nhiều người biết đến, quyền lực của tri thức, thành tựu và tầm quan trọng về văn hóa. Công ty đã gửi email đến 4.000 người Anh có hiểu biết và yêu cầu họ đề cử mười người họ cho là thiên tài hiện còn sống. Kết quả, Synetics nhận được các đề cử tới 1.100 nhân vật, nhưng chỉ 60% trong số này còn sống. Synetics đã lập ra một hội đồng gồm các chuyên gia trong lĩnh vực phát minh, sáng tạo để cho điểm (tới mười trên các tiêu chí đã nêu) để lọc ra "100 thiên tài đương đại".
Đứng đầu danh sách mà Creator Synetics công bố là nhà hóa học Thụy Sĩ Albert Hoffman (đã 101 tuổi, nổi tiếng thế giới như người phát minh ra LCD) và thiên tài máy tính người Anh Tim Berners - Lee (một trong những người sáng tạo ra mạng Internet). Ba người còn lại trong nhóm năm người đầu tiên là nhà đầu tư George Soros (Mỹ), Matt Groening (nhà làm phim hoạt hình châm biếm, Mỹ) và chính khách, cựu tổng thống Nam Phi Nelson Mandela.
Tiến Sĩ Võ Đình Tuấn – một trong 100 thiên tài đương đại
Tiến sĩ Võ Đình Tuấn là nhà khoa học đầu ngành trên thế giới trong lĩnh vực quang tử, môn khoa học nghiên cứu sự tương tác giữa ánh sáng và vật chất. Ông đã nắm giữ cương vị Giám đốc Trung tâm Lượng lượng tử ánh sáng y sinh học, Viện thí nghiệm quốc gia Oak Ridge (ORNL).Hiện tại, giáo sư Võ Đình Tuấn là Viện trưởng Viện Lượng tử ánh sáng Fitzpatrick, thuộc Đại học Duke, Bắc Carolina, Mỹ cùng nhiều vai trò khác. (Ảnh. TS. Võ Đình Tuấn trong phòng thí nghiệm - Nguồn: http://vodinh.pratt.duke.edu/)
Tiểu sử
Tiến sĩ Võ Đình Tuấn sinh năm 1948 tại thành phố biển Nha Trang. Năm 17 tuổi, ông sang Thụy Sỹ du học và có được tấm bằng Cử nhân vật lý 5 năm sau đó. Đến năm 1975, ông hoàn thành tấm bằng Tiến sĩ Lý Hóa Sinh tại Viện công nghệ Liên bang Thụy Sỹ (ETH) và chính thức sang Mỹ định cư.
Chịu ảnh hưởng của phong trào sinh viên đầu những năm 70s về ý tưởng “sáng tạo thế giới”, những bài học về giá trị của tri thức từ người cha và niềm yêu thích khoa học, tiến sĩ Tuấn đã theo đuổi và đạt được nhiều thành tựu trong các lĩnh vực sinh học, y học, môi trường. “Cha tôi thường nói rằng của cải có thể mất đi bất cứ lúc nào, nhưng kiến thức sẽ ở lại với con tới suốt cuộc đời”, ông nói [5]. Hai năm sau khi sang Mỹ, ông gia nhập và trở thành khoa học gia chính thức tại Phòng thí nghiệm Quốc gia Oak Ridge (ORNL) tại Tennessee.
Những bằng sáng chế giá trị
Từ cuối những năm 1980 tới nay, tiến sĩ Võ Đình Tuấn đã đăng kí thành công 44 bằng phát minh sáng chế tại Hoa Kỳ. Các sáng chế của ông tập trung trong lĩnh vực công nghệ quang tử, ứng dụng y học, sinh học, môi trường, lưu trữ và truyền tải dữ liệu...
Năm 1987, bằng sáng chế đầu tiên được trao cho tiến sĩ Võ Đình Tuấn khi ông phát triển thành công một thiết bị nhỏ gọn, cho phép phát hiện mức độ chất độc hữu cơ trong môi trường. Nó được thiết kế như một chiếc thẻ [1] đeo lên áo hoặc cũng có thể được đặt tại một chỗ cố định. Giả sử một công nhân làm việc trong môi trường ô nhiễm và đeo chiếc thẻ này, họ có thể thu hồi và định lượng mức độ mà mình đã bị phơi nhiễm với hoá chất độc hại. Không cần phải tới bệnh viện, lấy máu, nước tiểu và làm các xét nghiệm phức tạp mà chỉ cần vài giây phân tích chiếc thẻ dưới thiết bị quang học, các bác sĩ có thể đọc mức độ phơi nhiễm và nhanh chóng tìm ra cách chữa trị.
Trong những năm 1990, tiến sĩ Võ Đình Tuấn tiếp tục phát minh ra hệ thống lưu trữ quang học dựa trên hiện tượng tán xạ Raman tăng cường bề mặt (SERODS). Ưu điểm của hệ thống này là có mật độ lưu trữ cao và khả năng lưu trữ dữ liệu 3 chiều. Ông tiếp tục phát triển SERODS trong nhiều nghiên cứu sau đó cho tới tận năm 2003. Một hệ thống lưu trữ quang học như SERODS có rất nhiều ứng dụng, từ một bộ nhớ máy tính đến lưu trữ dữ liệu y tế, thậm chí cả vệ tinh nhân tạo của NASA đều có thể sử dụng SERODS.
Trong lĩnh vực y khoa, tiến sĩ Võ Đình Tuấn cũng được biết đến là người áp dụng thành công nguyên lý “phát quang đồng bộ” (synchronous luminesence) để phát minh ra hệ thống chẩn đoán DNA gây bệnh tiểu đường và ung thư. Phát minh của ông đã được ứng dụng tại nhiều bệnh viện lớn của Hoa Kỳ, điển hình là Viện Ung thư quốc gia.
Những ghi nhận
Nhờ vào những phát minh và sáng chế nổi bật của mình, tiến sĩ Võ Đình Tuấn đã nhận được 6 giải R&D 100 Awards, giải thưởng danh giá và lâu đời của tạp chí R&D Magazine vinh danh các thành tựu xuất sắc trong nghiên cứu và phát triển, được mệnh danh là “Giải Oscar trong lĩnh vực đổi mới sáng tạo”.
Bên cạnh đó, ông cũng giành được nhiều giải thưởng khác ghi nhận những phát minh và đóng góp của mình như giải International Hall of Fame trao bởi Hiệp hội Câu lạc bộ Sáng chế Mỹ năm 1992, giải Nhà phát minh sáng chế xuất sắc nhất năm 1996.
Năm 1997, ông được Bộ năng lượng Hoa Kỳ trao giải BER-50 Award cho dịch vụ y tế công dân nổi bật. Một năm sau đó, Lockheed Martin cũng trao cho tiến sĩ Võ Đình Tuấn Giải Thương mại hóa công nghệ của công ty này.
Năm 2002, Cơ quan Thương hiệu và phát minh Mỹ (USPTO) lựa chọn Tiến sĩ Võ Đình Tuấn là một trong 4 nhà khoa học Mỹ gốc Á tiêu biểu. Theo đánh giá của USPTO, những phát minh của ông đã góp phần làm cho nước Mỹ trở thành một trong những quốc gia có nền khoa học và kỹ thuật tiên tiến bậc nhất trên thế giới.
Năm 2007, tiến sĩ Võ Đình Tuấn được Creators Synectics, một công ty tư vấn kinh doanh toàn cầu, xếp hạng là một trong 100 thiên tài đương thời của thế giới, danh sách vinh danh những nhà khoa học kiến tạo những thay đổi lớn cho nhân loại. Ông xếp hạng 43/100. Trong danh sách có sự góp mặt của Albert Hoffman, nhà hóa học Thụy Sĩ, cha đẻ của chất thức thần LSD và thiên tài máy tính người Anh, Tim Berners cha đẻ của mạng Internet.
Sự nghiệp khoa học xuất chúng
Trong sự nghiệp nghiên cứu của mình, Tiến sĩ Võ Đình Tuấn đã công bố gần 500 bài báo, công trình khoa học, với tổng số lượt trích dẫn lên tới hơn 20.000. Tính theo chỉ số Hirsch Index, ông có H=75 [2], thuộc nhóm những nhà khoa học xuất chúng, mức cao nhất theo thang phân loại của Kỷ yếu Viện Hàn lâm khoa học Hoa Kỳ (PNAS)[3].
Tiến sĩ Võ Đình Tuấn cũng là tác giả, biên tập 9 cuốn sách và bộ sách chuyên khảo đã xuất bản. Ông từng nhiều lần có vinh dự chủ trì các hội nghị nghiên cứu tại Hoa Kỳ và quốc tế như Chủ tịch danh dự của Hội nghị chuyên đề quốc tế về Khoa học phân tích tại Deauville, Pháp năm 1993 và Montreux, Thụy Sĩ năm 1994.
Năm 2003, ông trở thành Giám đốc Trung tâm nghiên cứu kỹ thuật y sinh quang tử của ORNL. Từ năm 2006, tiến sĩ Võ Đình Tuấn giữ vai trò Viện trưởng Viện lượng tử ánh sáng Fitzpatrick của trường đại học Duke ở Bắc Carolina [4].
Ảnh. TS Võ Đình Tuấn cùng các sinh viên làm việc tại Lab (Nguồn: http://vodinh.pratt.duke.edu/ )
Hiện tại, tiến sĩ Võ Đình Tuấn là thành viên của Viện Hóa Học Hoa Kỳ, biên tập viên tạp chí quốc tế Polycyclic Aromatic Compounds, biên tập viên của ANALUSIS, thành viên ban cố vấn các tạp chí Applied Spectroscopy, Talanta, Spectrochimica Acta Reviews và The Journal of Biomedical Optics. Ông cũng đã giữ chức chủ tịch Ủy ban quang học của Liên hiệp Hóa học cơ bản và ứng dụng quốc tế (IUPAC).
Tác giả
Thanh Hoan Ngo, Duke University
Nguyễn Tùng Thuý, FPT
Bùi Thanh Long, Đại học Công Nghệ, ĐH Quốc gia Hà Nội
Tài liệu tham khảo
1. Trần Đức Thành, Duy Văn (2007), Võ Đình Tuấn - một trong "100 thiên tài đương đại", Tuổi trẻ, Retrieved December8, 2016 from: https://goo.gl/eUayBb
2. CURRICULUM VITATUAN VO-DINH, Retrieved December 8, 2016 from: https://goo.gl/V1x1yP
3. J. E. Hirsch (2005), An index to quantify an individual's scientific research output, PNAS, Retrieved December 8, 2016 from: https://goo.gl/6nWX3D
4. Fitzpatrick Institue for Photonics. Retrieved December 10, 2016 from: https://goo.gl/vvDGVG
5. Oak Ridge National Laboratory Review, Profile Tuan Vo-Dinh, Inventor and Mentor. Retrieved December 10, 2016 from: https://goo.gl/d37j75
