Cựu thượng nghị sĩ Mỹ Patrick Leahy đã bày tỏ sự đau buồn và cảm giác mất mát khi hay tin thượng tướng Nguyễn Chí Vịnh từ trần.
Thượng tướng Nguyễn Chí Vịnh tặng thượng nghị sĩ Patrick Leahy hộp đất ở sân bay Đà Nẵng đã được làm sạch dioxin - Ảnh: SONG MINH
"Thượng tướng Nguyễn Chí Vịnh sẽ mãi được ghi nhớ"
"Tôi cảm thấy vô cùng đau buồn và mất mát khi nhận được tin Thượng tướng, nguyên Thứ trưởng Bộ Quốc phòng Nguyễn Chí Vịnh qua đời.
Trong nhiều năm, Tướng Vịnh đã trở thành người bạn thân thiết của tôi và vợ tôi, Marcelle, đồng thời, ông ấy cũng là người cộng sự không thể thiếu trong nỗ lực chung của chúng ta nhằm giải quyết những hậu quả bi thảm mà chiến tranh để lại ở Việt Nam.
Sự hợp tác ấy, bao gồm việc rà phá bom mìn, hỗ trợ người khuyết tật và tẩy rửa chất độc dioxin tại Đà Nẵng và sân bay Biên Hòa, đã mở ra nhiều lĩnh vực hợp tác giữa hai nước chúng ta. Tổng thống Joe Biden, khi đến thăm Việt Nam vào ngày 10-9, đã đề cao những nỗ lực của chúng ta trong quá trình từ kẻ thù đến đối tác chiến lược toàn diện.
Phần lớn sự tiến bộ đó là nhờ tầm nhìn, sự cống hiến, lòng yêu nước và sự thừa nhận của Tướng Vịnh về tầm quan trọng của việc giải quyết những vết thương chiến tranh để xây dựng mối quan hệ mới giữa Việt Nam và Mỹ.
Thậm chí ngay cả sau khi được chẩn đoán mắc bệnh, trong khi đang điều trị tại Nhật Bản, ông ấy đã viết rất nhiều về kinh nghiệm của chúng ta nhằm nhắn nhủ cho người dân Việt Nam, đặc biệt là thế hệ mai sau tầm quan trọng của những nỗ lực của hai bên, về một hình mẫu mà những cựu thù khác đang tìm kiếm sự hòa giải.
Người dân Việt Nam đã mất đi một người lãnh đạo xuất sắc, tôi và vợ mình, Marcelle, đã mất đi một người bạn, một đối tác tuyệt vời.
Công việc chung của tôi và Tướng Vịnh là một trong những điểm nổi bật trong suốt thời gian tôi làm việc tại Thượng viện Mỹ. Và vào ngày 23-3-2021, tôi đã bày tỏ sự kính trọng của mình đối với Tướng Vịnh bằng một tuyên bố trong Hồ sơ Quốc hội.
Tôi xin bày tỏ niềm thương tiếc sâu sắc dành cho Tướng Vịnh. Tướng Vịnh và những nỗ lực của mình sẽ mãi được ghi nhớ vì ông là tấm gương về sự lãnh đạo, về lương tâm, và về một nhân cách đã làm thay đổi tiến trình của lịch sử".
Những dòng thư xúc động như trên đã được cựu thượng nghị sĩ Patrick Leahy gửi đến gia đình thượng tướng Nguyễn Chí Vịnh ngay sau khi hay tin người bạn của ông từ giã cõi tạm vào rạng sáng 14-9.
Ông Nguyễn Chí Vịnh và ông Patrick Leahy có một mối lương duyên, được nhớ đến như hai trong số nhiều nhân vật biểu tượng cho sự hợp tác cùng khắc phục hậu quả chiến tranh.
Thượng tướng Nguyễn Chí Vịnh tặng quà lưu niệm - bức tranh Chùa Một Cột - cho thượng nghị sĩ John McCain tại Washington chiều 18-10-2017 nhân chuyến tham dự Đối thoại chính sách quốc phòng Việt Nam - Hoa Kỳ 2017 - Ảnh: TTXVN
Mối lương duyên
Trong tuyên bố tri ân thượng tướng Nguyễn Chí Vịnh vào tháng 3-2021 (9 tháng trước khi thượng tướng nghỉ hưu), thượng nghị sĩ Leahy đã kể lại mối duyên ấy.
Đó là vào khoảng năm 2006, khi các chương trình khắc phục hậu quả chiến tranh mở rộng sang giải quyết di sản tàn khốc của chất độc da cam. "Chính nhờ đó mà tôi và Tướng Vịnh quen nhau", ông Leahy kể lại.
Trong một cuộc gặp năm 2017 tại Mỹ, ông Nguyễn Chí Vịnh khi ấy còn đương chức đã gửi tặng ông Leahy một món quà đặc biệt khiến ông xúc động. Ấy là hộp đất đã được làm sạch chất dioxin thuộc dự án tẩy độc dioxin tại sân bay Đà Nẵng.
Theo vị thượng nghị sĩ kỳ cựu của Mỹ, thượng nghị sĩ John McCain và John Kerry đóng vai trò quan trọng trong việc bình thường hóa quan hệ, để từ đó tạo tiền đề cho cả hai nước xây dựng lòng tin dựa trên sự tôn trọng lẫn nhau bằng cách giải quyết các vấn đề nhạy cảm về di sản chiến tranh.
"Chính ở lĩnh vực đó, thượng tướng Nguyễn Chí Vịnh đã tạo dựng được di sản cho riêng mình.
Mối quan hệ đối tác đã phát triển từ sự hợp tác của chúng ta về các di sản chiến tranh và ngày nay mở rộng sang các chương trình do Bộ Quốc phòng Việt Nam và Bộ Quốc phòng Mỹ đồng tài trợ nhưng sẽ không thể thực hiện được nếu không có tầm nhìn và sự lãnh đạo của Tướng Vịnh cũng như thiện chí của ông ấy.
Vì điều đó, chúng ta nợ ông ấy sự cảm kích và tôn trọng mãi về sau", thượng nghị sĩ Leahy nhấn mạnh trước Thượng viện Mỹ.
Thượng tướng Nguyễn Chí Vịnh trong một lần trả lời Tuổi Trẻ - Ảnh: NGUYỄN KHÁNH
Thượng tướng Nguyễn Chí Vịnh sinh ngày 15-5-1959 tại Hà Nội. Tuy nhiên, trong giấy tờ lý lịch chính thức ghi ông sinh năm 1957, bởi ông từng khai thêm 2 tuổi để đủ tuổi được nhập ngũ khi xin đi bộ đội.
Ông quê ở xã Quảng Thọ, huyện Quảng Điền, tỉnh Thừa Thiên Huế. Ông là con trai của Đại tướng Nguyễn Chí Thanh, cố chủ nhiệm Tổng cục Chính trị Quân đội nhân dân Việt Nam.
Tháng 12-2021, thượng tướng Nguyễn Chí Vịnh được nghỉ công tác sau khi đã hoàn thành mọi nhiệm vụ chức trách của một người quân nhân đã cống hiến hết mình cho quân đội, cho đất nước.
Sau một thời gian lâm bệnh nặng, dù được Đảng, Nhà nước, quân đội, các giáo sư, bác sĩ, gia đình tận tình chăm sóc cứu chữa, thượng tướng Nguyễn Chí Vịnh đã từ trần tại nhà riêng rạng sáng 14-9-2023.
Khi còn tại thế, thượng tướng Nguyễn Chí Vịnh đã nhiều lần dành riêng cho Tuổi Trẻ các cuộc trao đổi về không ít vấn đề nóng. Hai bài trong số đó đã được trao giải báo chí quốc gia và giải báo chí TP.HCM.
